Geschiedenis van de ondernemende Westlanders

Westland 29.10.2015 – Onlangs is het Jaarboek 2015 van Genootschap Oud-Westland verschenen met dit jaar vooral aandacht voor ondernemers en ondernemingen.

Deze 28ste editie bevat weer een keur aan artikelen over de Westlandse geschiedenis.

Advertentie rond 1950 van kassenbouwbedrijf KUBO, toen nog Kuiper en Boers. Een nieuwe vinding: in enkele slagen uw gehele warenhuis gelucht.

Zo is Ed Kuiper, oud-directeur van het Monsterse kassenbouwbedrijf KUBO, aan het schrijven geslagen om de geschiedenis van dit familiebedrijf ten behoeve van het Jaarboek op papier te zetten. Vader Arie Kuiper begon het bedrijf vlak na de Tweede Wereldoorlog in een schuur van 4 x 4 meter in de Choorstraat in Monster. Tegenwoordig bouwt het innovatieve bedrijf, dat dit jaar 70 jaar bestaat, over de hele wereld moderne kassencomplexen.

Een van de bekendste sporters uit de jaren vijftig was de Westlandse schaatser Wim van der Voort. Hij was vooral succesvol op de 1500 meter, een afstand waarop hij op het hoogste niveau verschillende medailles won. Ton Wensveen, bestuurslid van het Westlands Schaatsmuseum, heeft de in 1923 geboren schaatser geïnterviewd en doet daarvan verslag in het Jaarboek.

Koperstribune bloemenveiling aan de Hofstraat in Honselersdijk in eind jaren 20. 

In 1923 werd ook de Coöperatieve Westlandsche Snijbloemenveiling (CWS) opgericht. Als gevolg van tal van fusies en naamswijzigingen staat de veiling sinds 2002 bekend onder de naam FloraHolland. George Franke, werkzaam bij de Vereniging van Bloemenveilingen in Nederland, beschrijft de historische betekenis van deze veiling voor de bloemisterij.

Plaats waar Franse haringlogger in 1903 strandde. Een aantal van de verdronken vissers ligt begraven in 's-Gravenzande.

Twee decennia eerder, op 4 oktober 1903, leed de Franse haringlogger President Carnot tijdens noodweer schipbreuk bij het binnenvaren van de Nieuwe Waterweg. Dertien van de negentien opvarenden kwamen daarbij om in de golven. Een aantal van de omgekomen vissers ligt begraven in ’s-Gravenzande. Jan Dahmeijer van de werkgroep Oud-’s-Gravenzande geeft aan de hand van de destijds gevoerde correspondentie een nauwgezet relaas van de gebeurtenissen. Bij de begrafenis van de slachtoffers en ook daarna heeft de toenmalige burgemeester Van Lennep een bijzondere rol gespeeld en heeft hij zijn uiterste best gedaan om het leed van de families te verzachten.

Afgeesten, schilderij door oud-vicevoorzitter van het Westlands Museum Duijvestijn.

Het afgraven van de duinen en de hoge geestgronden is belangrijk geweest voor de ontwikkeling van de tuinbouw in het Westland. Onvoorstelbaar grote hoeveelheden zand zijn in de loop der jaren per schuit vervoerd naar tuinderijen in de regio om deze op te hogen en de grondstructuur te verbeteren. Tegelijkertijd werden zo de hoge duingronden veranderd in geschikte tuinen. Aad Vijverberg is in de literatuur en in de archieven gedoken en schetst aan de hand daarvan een beeld van wat in het verleden door vele nijvere handen is verricht.

Afbeelding bij artikel P.J. van Oosthuyse, Van knopenmaker tot kunstverzamelaar . Van Oosthuyse was grootgrondbezitter in 's-Gravenzande rond 1800. Zijn kleinzoon Augustinus van Rijckevorsel was grondlegger van
het Staalduinse Bos. Staelduyn vanaf Maesdyck te sien, Aert Schouman, 1744.

P.J. van Oosthuyse was rond 1800 grootgrondbezitter in ’s-Gravenzande en werd als leverancier van het leger schatrijk door de oorlog in de Franse tijd. Zijn kleinzoon Augustinus van Rijckevorsel was dankzij dit vermogen de grondlegger van het Staelduinse Bos en de stichter van de Lambertuskerk bij het buurtschap Heenweg. Van Oosthuyse verzamelde niet alleen landerijen maar ook kunst. Hij bouwde een enorme collectie schilderijen van bekende meesters op. Martha Vollering doet verslag van het onderzoek dat zij daarnaar deed.

Burgemeesterszoon James de Femery, de halverwege de 19e eeuw naar de VS geëmigreerde 's-Gravenzander, was gehuwd met burgemeestersdochter Virginie Herckenrath uit Monster. Ze liggen begraven in Oakland Calif.

De uit ’s-Gravenzande afkomstige burgemeesterszoon James de Fremery werd bij zijn overlijden in 1899 door een tijdgenoot gekenschetst als ‘een energiek en verlicht koopman, een braaf burger,(…) een ijverig en onbaatzuchtig geleerde, een warm vriend van wetenschap en letteren, van zijn land en zijn volk’. De Fremery vertrok op jonge leeftijd naar de Nieuwe Wereld. In Californië maakte hij carrière in het bankwezen en bouwde een uitgebreide kunstcollectie op. Zijn geboortegrond lag hem echter na aan het hart en regelmatig keerde hij terug naar Nederland. Maarten van der Schaft heeft onderzoek gedaan naar deze intrigerende figuur en doet verslag van zijn bevindingen.

Het thuisfront leeft mee met Wim van der Voort (1952)

Verder bevat het Jaarboek de Archeologische kroniek over 2014 en de Bibliografie van de vorig jaar verschenen boeken over het Westland. Naast deze bijdragen is plaats ingeruimd voor het verslag van de jury van de Oud-Westlandprijs, die tijdens de ledenbijeenkomst van het Genootschap op 20 oktober voor de tweede keer zal worden uitgereikt. De jury onder voorzitterschap van Piet van der Valk heeft drie kandidaten geselecteerd en uit deze drie genomineerden een winnaar voorgedragen aan het bestuur van het Genootschap. Het Jaarboek wordt traditiegetrouw afgesloten met het Jaarverslag van het Genootschap over 2014.

Oud-schaatser Wim van der Voort, geboren in 1923, in zijn moestuin (2012).

Voldoende stof dus voor een ontspannende excursie door het Westlands verleden. Het Jaarboek is voor leden van het Genootschap gratis. Ook als u besluit pas met ingang van 2016 lid te worden heeft u dit jaar al recht op een gratis exemplaar!

Maak dus gebruik van dit aantrekkelijke aanbod en meld u aan als lid op de website van het Genootschap Oud-Westland. Voor niet-leden is het Jaarboek vanaf 21 oktober voor € 12,90 verkrijgbaar bij de Westlandse boekhandels en bij het Westlands Museum.