College beantwoordt vragen over schuldhulpverlening

Westland 11.04.2018 - Op 20 maart heeft de fractie PvdA Westland collegevragen gesteld over de processen en indicatoren van Schuldhulpverlening.

Ingevolgde artikel 42 van het Reglement van Orde informeren zij u als volgt.

Vraag 1

Is uw college bekend met het feit dat, ondanks de recente verbeteringen in eenvoudiger taalgebruik, de informatie die de aanvragers ontvangen bij het ondertekenen van hun contract met Schuldhulpverlening onduidelijk is, er gesproken wordt over plichten, maar dat het de cliënten onduidelijk is wat zij van de gemeente Westland mogen verwachten?

Antwoord 1
Tijdens de intakeprocedure van schuldhulpverlening worden cliënten zowel op hun rechten als hun plichten gewezen. Dit doen we door het rechten- en plichtenformulier met de cliënt te bespreken.

Daarbij is een waarborg voor begrip ingebouwd: pas op het moment dat de onderwerpen voor schuldhulpvrager duidelijk zijn – met andere woorden, de professional van schuldhulpverlening (hierna: SHV) vraagt expliciet na of de onderwerpen duidelijk zijn voor schuldhulpvrager – wordt het formulier door schuldhulpvrager ondertekend.

In dit rechten- en plichtenformulier is te lezen wat schuldhulpvragers van SHV kunnen verwachten en op welke plek zij inhoudelijke informatie over deze items kunnen vinden. Deze informatie is namelijk te omvangrijk om in het rechten- en plichtenformulier op te nemen.

In uw vraagstelling presenteert u een en ander als feit opgeld makend voor alle cliënten, maar wij herkennen dat beeld niet noch kunnen het staven aan onze ervaringen. Mocht u mogelijkheid hebben om de casuïstiek zoals bij u bekend met ons te kunnen delen, dan vernemen wij het graag.

Overigens, tijdens het gesprek zoals zojuist geschetst wordt tevens het traject van Schuldhulpverlening toegelicht. Vervolgens wordt in de toekenningsbeschikking de schuldhulpvrager uitgelegd welke dienstverlening door SHV wordt ingezet. Bij vragen kan schuldhulpvrager altijd contact met zijn of haar vaste contactpersoon van SHV opnemen. Hiertoe wordt schuldhulpvrager ook uitgenodigd in de beschikking.

Vraag 2

Is uw college na een (kort) kwaliteitsonderzoek en in overleg met SHV bereid te investeren in andere vormen van informatieverstrekking (begrijpelijke niet ambtelijke taal) aan cliënten dan wel de opleidingsmogelijkheden van de medewerkers Schuldhulpverlening te vergroten zodat zij het een en ander beter kunnen uitleggen? En zo nee: waarom niet?

Antwoord 2

Wij zijn van mening dat de intakeprocedure en informatieverstrekking op dit moment op orde is. Bovendien werken is in onze reguliere bedrijfsvoering aandacht voor het continu up-to-date houden en verbeteren van werkprocessen.

Vraag 3

Is het uw college bekend dat Schuldhulpverlening verwacht van cliënten dat zij bij aanvang van het SHV traject huur- en zorgtoeslag aanvragen? Dat de toegekende huur- en zorgtoeslag voor de cliënt geen invloed heeft op de hoogte van het weekgeld, maar wel een groot risico voor het veroorzaken van nieuwe schulden vormt? Van cliënten wordt namelijk verwacht dat zij, ondanks dat er gedurende het SHV traject zeer beperkt inzicht in inkomsten en uitgaven is, zelfstandig belastingaangifte te doen.

Antwoord 3

Wij zijn bekend met het feit dat schuldhulpvragers bij aanvang van het SHV-traject de toeslagen aanvragen waar zij recht op hebben. Immers, om tot een goede balans van inkomsten en uitgaven te komen is het van belang dat schuldhulpvrager ontvangt waar hij of zij recht op heeft. Bijvoorbeeld: een schuldhulpvrager met een inkomen op bijstandsniveau komt tekort als de huurtoeslag niet tot uitbetaling komt. Voor wat betreft de belastingopgave toetsen professionals van SHV in het gesprek of schuldhulpvrager zelfstandig in staat is om de aangifte uit te voeren. Bestaat de indruk dat schuldhulpvrager niet zelfstandig een aangifte kan indienen, dan plant de SHV-professional een afspraak in met een belastingvrijwilliger van een maatschappelijke organisatie als Vitis Welzijn of Schuldhulpmaatje. Laatstgenoemden zijn in staat om de schuldhulpvrager te ondersteunen bij de aanvraag voor toeslagen of het doen van aangifte voor de inkomstenbelasting.

In de praktijk zien we dat belastingschulden met betrekking tot de toeslagen vaak ontstaan wanneer gedurende het jaar de inkomens- of thuissituatie verandert. Op het moment dat schuldhulpvrager de wijzigingen bij de SHV-professional meldt, wijzen deze de schuldhulpvrager op de noodzaak tot het aanpassen van de toeslagen. Mocht het nodig zijn, dan kan schuldhulpvrager hulp worden geboden door de eerder genoemde maatschappelijke organisaties.

Vraag 4

Is het uw college bekend dat cliënten veelal niet in aanmerking komen voor gemeentelijke regelingen (zoals collectieve zorgverzekering DSW en andere voorzieningen bij laag inkomen) omdat uitgegaan wordt van het belastbaar inkomen en niet van het besteedbaar inkomen?

Antwoord 4

Deze veronderstelling is niet juist. Bij iedere aanvrager met een lopend minnelijk SHV- of een WSNP-traject wordt uitgegaan van het daadwerkelijk besteedbaar inkomen.

Vraag 5

Is uw college bereid om in overleg met Schuldhulpverlening het schuldhulpverleningsproces te optimaliseren teneinde de kans op nieuwe (belasting)schulden te minimaliseren?

Antwoord 5

Het toetsen van de kwaliteit en het optimaliseren van uitvoeringsprocessen heeft onze doorlopende aandacht (zie ook antwoord 2). Ter verbetering van het uitvoeringsproces budgetbeheer is er op dit moment een proces gaande waarbij zowel het werkproces als de communicatiemomenten en -instrumenten onder de loep worden genomen. 

Vraag 6

Is het uw college bekend dat de cliënten verwachten - bij gewijzigde omstandigheden - dat een nieuwe berekening van het 'vrij te laten bedrag' per maand wordt opgesteld?

Antwoord 6

Als college onderschrijven wij deze verwachting. In de praktijk gebeurt dit ook. Vermeld dient te worden dat SHV daarin wel afhankelijk is van de informatie die de schuldhulpvrager – tijdig – aanlevert.

Vraag 7

Is het u bekend dat de cliënten geen inzicht krijgen in de betalingen die aan de schuldeisers worden gedaan?

Antwoord 7

Het tegendeel is het geval. Na het uitvoeren van het jaarlijkse heronderzoek wordt schuldhulpvrager standaard middels een brief geïnformeerd. In dit schrijven worden onder meer de bedragen vermeld die zijn overgemaakt aan de schuldeisers.

Opgemerkt dient te worden dat de lijst met doorbetaalde bedragen (richting de schuldeisers) als bijlage bij de brief worden toegevoegd. Indien dit schrijven niet bij schuldhulpvrager is aangekomen is deze ook ten allen tijde opvraagbaar door belanghebbende.

Vraag 8

Is uw College bereid op korte termijn de resultaten van het overleg te delen met de Raad in de Raadcommissie MO?

Antwoord 8

Zoals reeds aangegeven in het antwoord van vraag 5 is er op dit moment een ontwikkeling in gang gezet om het budgetbeheerproces te optimaliseren. Het college is uiteraard bereid om, indien gewenst, uw raad door middel van een presentatie in een Raadsinformatieavond te informeren over de werkwijze van SHV en budgetbeheer.