Senaat stemt voor nationale politie

Westlanden 10.07.2012 - De Eerste Kamer heeft vandaag ingestemd met de invoering van de nationale politie en de herziening van de gerechtelijke kaart.

Door de aanvaarding van beide wetsvoorstellen van minister Opstelten van Veiligheid en Justitie komt er op 1 januari 1 landelijk politiekorps en wordt het aantal rechtbanken en gerechtshoven teruggebracht.

De komst van de nationale politie leidt tot meer veiligheid op straat, meer professionele ruimte voor politiemensen en betere en snellere samenwerking tussen de verschillende onderdelen van de politie en meer politiemensen die bezig zijn met het uitvoerende politiewerk. De vorming van 1 landelijk korps zorgt bovendien voor minder administratieve lasten en meer eenheid in het optreden van de politie.

De invoering van de nationale politie betekent dat de huidige 25 regiokorpsen en het Korps landelijke politiediensten opgaan in 1 landelijk korps dat zal bestaan uit 10 regionale eenheden, een landelijke eenheid en een ondersteunende dienst voor bedrijfsvoeringstaken, zoals ICT en personeelszaken. De korpschef wordt belast met de leiding en het beheer van de nationale politie. Hij is ondergeschikt aan de minister van Veiligheid en Justitie en legt ook verantwoording aan hem af.

De nationale politie heeft haar basis dicht bij de burger, dus in de wijk en in de gemeente. Het gezag over de politie blijft op lokaal niveau. De burgemeester blijft de politie aansturen bij het handhaven van de openbare orde en hulpverlening in zijn gemeente. De officier van justitie blijft de politie aansturen bij de opsporing.

Met de herziening van de gerechtelijke kaart wordt aantal arrondissementen teruggebracht tot 10 en de ressorten tot 4. Daarmee wordt een nieuwe stap gezet in een lange geschiedenis. Sinds 1877 kent Nederland 5 gerechtshoven, de 19 rechtbanken dateren van 1934. De nieuwe regeling treedt op 1 januari 2013 inwerking, tegelijk met de Politiewet.

De nieuwe gebiedsindeling van rechtbanken en gerechtshoven is nodig om ervoor te zorgen dat de kwaliteit van het werk van de rechterlijke macht gelijke tred kan houden met de steeds hogere eisen die worden gesteld door de samenleving. Door de schaalvergroting ontstaan er namelijk meer mogelijkheden om de behandeling van zaken binnen 1 rechtbank of gerechtshof beter te organiseren. Zaken kunnen bijvoorbeeld sneller op zitting komen en beter worden verdeeld over meer personeel. Ook is er voldoende zaaksinstroom om kennis en ervaring te kunnen ontwikkelen en te behouden. De huidige indeling in rechtsgebieden maakt de rechterlijke organisatie kwetsbaar, omdat middelen en kennis en kunde van mensen niet optimaal kunnen worden ingezet.

De rechtspraak krijgt straks ook meer ruimte om deskundigheid op te bouwen op specialistische terreinen. De grotere gerechten maken het bovendien mogelijk om meer maatwerk te leveren. Omdat het reguliere werk gedaan wordt door generalistisch inzetbaar personeel, kan een ander deel zich specialiseren. Daarnaast wordt de rechtspraak zichtbaarder en toegankelijker. Voorheen kon de burger op veel locaties alleen terecht voor kantonaangelegenheden. Straks kan hij bij 32 zittingslocaties ook terecht voor andere veelvoorkomende juridische problemen.

Elke rechtbank en elk gerechtshof krijgt verschillende zittingsplaatsen, die bij algemene maatregel van bestuur worden aangewezen. Daarnaast kan de minister nog overige zittingsplaatsen aanwijzen. Dat kunnen ook tijdelijke zittingsplaatsen zijn, bijvoorbeeld voor de berechting van grootschalige zaken. De gerechten stellen in overleg met alle betrokkenen vast hoe de zaken over de zittingsplaatsen worden verdeeld.

De bewindsman zal zo spoedig mogelijk een wetswijziging voorbereiden en in procedure brengen om het oorspronkelijk voorgestelde arrondissement Oost-Nederland te splitsen in Overijssel en Gelderland. Er komen dan 11 arrondissementen, in plaats van 10. Dit is het gevolg van een motie die tijdens de behandeling van het wetsvoorstel werd ingediend en vandaag door de Eerste Kamer werd aanvaard. In het aantal voorgestelde ressorten komt geen wijziging, dat blijven er 4. De gerechtshoven in Arnhem en Leeuwarden worden samengevoegd.