Landsadvocaat wil persalarm afschaffen

Westlanden 12.12.2022 - Het instrument persalarmering wordt door de hulpdiensten c.q. de meldkamers (politie, ambulance en brandweer) gebruikt om de pers actief te informeren bij bepaalde incidenten.

De Landsadvocaat heeft op verzoek van het Bestuurlijk Meldkamer Beraad een juridische toets uitgevoerd naar het instrument persalarmering,' zo luidde het bericht maandag bij de rijksoverheid.  

Totstandkoming instrument persalarmering
De media hebben een belangrijke rol bij het informeren van de maatschappij over (grootschalige) incidenten. Voor de komst van de persalarmering verliep voorlichting met name via persvoorlichters van de politie. Later konden journalisten door het gebruik van scanners analoge spraakberichten oppikken van de hulpdiensten. Met de komst van het C2000 netwerk werd het netwerk gedigitaliseerd en werden spraakberichten gecodeerd verzonden. Het scannen van spraakberichten was toen niet meer mogelijk.

Op basis van afspraken met de Nederlandse Vereniging van Journalisten (hierna: NVJ) is toen het instrument persalarmering tot stand gekomen. Als er een melding over een specifiek incident binnenkomt op de meldkamer, stuurt de betreffende meldkamermedewerker (van politie, ambulance of brandweer) automatisch een persalarm naar de pers om hen hierover te informeren.

Journalisten en fotografen, die in het bezit zijn van een pager van het P2000 netwerk, ontvangen door de persalarmering gelijktijdig met de hulpdiensten tekstberichten over de vastgestelde incidenten. Journalisten beoordelen deze tekstberichten en kunnen deze verwerken tot foto- en nieuwsberichten. Bij de vernieuwing van het C2000 netwerk zijn deze afspraken nog eens aangescherpt met het oog op de privacy van betrokkenen bij een melding.

Ambulancezorg Nederland heeft in het licht van de Wet geneeskundige behandelingsovereenkomst, waarin ook het medisch beroepsgeheim is geregeld, vragen gesteld bij het gebruik van het instrument persalarmering. De Landsadvocaat stelt dat een persalarmering informatie kan bevatten die herleidbaar is tot een individu. In die gevallen betekent dat een persalarmering (bijzondere) persoonsgegevens bevat en dat bij het versturen van een dergelijke persalarmering (bijzondere) persoonsgegevens worden verstrekt. Dat geldt in ieder geval bij bepaalde incident categorieën, zoals aanrijding letsel, steekpartij of persoon te water. Omdat de persalarmering real-time en geautomatiseerd wordt verstuurd, vindt er geen beoordeling plaats of (bijzondere) persoonsgegevens met de persalarmering worden verstrekt. Volgens de Landsadvocaat kan met de huidige werkwijze dan ook niet worden uitgesloten dat er (bijzondere) persoonsgegevens worden verstrekt.

Voor het verstrekken van (bijzondere) persoonsgegevens, waarbij sprake is van een inbreuk op de privacy van betrokkenen, moet een wettelijke grondslag aanwezig zijn. Een dergelijke grondslag ontbreekt momenteel in wetgeving horende bij de hulpdiensten. Dit betekent dat het sturen van persalarmeringen in strijd is met de wet- en regelgeving. Het versturen van persalarmeringen moet daarom beëindigd worden, aldus de Landsadvocaat.

Het advies van de Landsadvocaat en de uitkomst van de verkenning voor een wettelijke grondslag heeft de Minister van Justitie en Veiligheid, Yeşilgöz-Zegerius doen concluderen dat de huidige vorm van persalarmeringen stopgezet moet worden.

'Overheidsinstanties dienen zich immers, net als iedereen, aan de bestaande wettelijke kaders te houden. Ik realiseer me terdege dat een grote groep van (lokale) journalisten en fotografen door deze beslissing geraakt wordt. Zij zullen op een andere manier dan gebruikelijk aan hun informatie moeten komen. Ik houd dan ook nauwgezet contact met de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ) die de belangen van deze doelgroep hierin behartigt.

Door de pers weten wij als maatschappij wat er speelt in onze regio, in ons land en in het buitenland. Zij hebben dan ook een heel belangrijke taak. Met het instrument van persalarmering is getracht de informatievoorziening naar de pers te versnellen en te vereenvoudigen, maar nu blijkt dat het niet voldoet aan de bestaande wet- en regelgeving en daarom beëindigd moet worden. Ik hoop dat samen met de NVJ en de hulpdiensten naar een andere vorm van informatievoorziening gezocht kan worden binnen de bestaande wettelijke kaders.

Vanuit mijn verantwoordelijkheid voor het stelsel van meldkamers zal ik samen met de leden van het Bestuurlijk Meldkamer Beraad, de hulpdiensten en de NVJ bezien wat de vervolgstappen zijn naar aanleiding van dit besluit. De beslissing heeft namelijk niet alleen gevolgen voor journalisten en fotografen, maar ook voor de hulpdiensten zelf die meer capaciteit kwijt gaan zijn aan de contacten met pers. De NVJ heeft reeds aangegeven het advies van de Landsadvocaat en de verkenning naar de wettelijke grondslag juridisch te willen toetsen. Dit begrijp ik. Ondertussen zal ik wel nagaan met de partijen in het meldkamerdomein wanneer het technisch en organisatorisch mogelijk is de persalarmering stop te zetten. Ik zal hierover contact houden met de NVJ', aldus de minister.

Reactie Westlanders.nu
Westlanders.nu laat in een reactie weten; 'De zoveelste betutteling van wereldvreemde mensen die zich kennelijk stierlijk lopen te vervelen. In de praktijk werkt het persalarm prima en het draait in de omgang met elkaar uiteindelijk om fatsoen. Als dat er niet is, ongetwijfeld bij de uitzonderingen, dan moet je geen wetten opeens zo gaan interpreteren dat een goed werkend systeem (en samenwerking) wordt ondermijnd. Tussen bestuurlijke theorie en de praktijk op de werkvloer wordt het gat alleen maar groter zo.

En de media heeft afgelopen jaren al een deel van de politiecommunicatie met calamiteiten overgenomen, omdat die het te druk kregen. Westlanders.nu werkt in de regio prima samen met de hulpdiensten en als er een keer ruis op de lijn is wordt er gewoon overlegd.'