Blauwalg, kroos en stikstof, een gevaarlijk trio

Groenauteur Aad van Uffelen

Westland 14.09.2022 - Ook dit jaar zuchten ‘Het Westland’ en andere gebieden weer onder blauwalg. Zwemmen in natuurwater werd weer afgeraden.


Want het vaak stinkende blauwalg scheidt giftige stoffen uit waarvan dier en mens ziek kunnen worden. Vissen kunnen eraan doodgaan. Blauwalg is overigens niet blauw, maar groenig. Het is een cyanobacterie (blauwwieren), een van de eerste organismen op aarde welke er ca. 3 miljard jaar geleden voor zorgden dat er zuurstof kwam, want dat kunnen zij maken via fotosynthese. Dus eigenlijk moeten we ze dankbaar zijn!


Blauwalg, Prinsenbos.

Waarom steekt blauwalg steeds vaker de kop op?
Een combinatie van oorzaken vinden we in stikstofneerslag en lozingen op sloten en meren door de industrie, de agro en rioolwater. Overmaat aan stikstof en fosfor spelen een rol bij de slechte waterkwaliteit. Voedselrijk water doet eendenkroos en andere waterplanten sneller groeien. Dikke lagen kroos op de sloot verstikt alle leven daaronder. Blauwalg ontstaat vooral bij warmte. Blauwalg en overmatig kroos is een teken dat het watersysteem en de natuur in onbalans zijn. Kroos bedekt het slootwater en verstoort alle leven.

 Eendenkroos en waterhoen, Prinsenbos.                                                                                   Eenden en het waterhoen eten het kroos wel.

Door hitte warmt het water flink op en in de ondiepe sloten en plassen leidt dit tot forse ontregeling en het ontstaan van blauwalg en vaak ook van botulisme. Kostbare bestrijding van blauwalg is vrij zinloos omdat de oorzaak zelden wordt aangepakt. Temeer daar het meeste oppervlaktewater en zeker in Westland, nog lang niet aan de waterkwaliteitseisen van de Kaderrichtlijn Water voldoet (schoon en gezond grondwater en oppervlaktewater). In 2027 moet dat wel zo zijn, maar de kans dat het lukt lijkt minimaal.

Stikstof en fosfaat (voedingsstoffen) nemen ook al jaren weer toe en vooral in droge zomers zien we de gevolgen, vooral als de waterstand lager wordt en doorstroming minder is.

Deze voedingsstoffen komen in de bodem via kunstmest en dierlijke mest (drijfmest), maar ook door uitstoot van bedrijven en het verkeer. De concentratie in het water neemt toe en dat is schadelijk voor de natuur.

Gevaarlijke stoffen
Ook slaat de vogelgriep vaker toe en maakt veel slachtoffers, het is ook voor mens en dier gevaarlijk. Andere gevaarlijken zijn de microplastics, waar inmiddels ook het water vol mee zit. En botulisme, een bacterie die vissen en vogels doodt en dat is weer gevaarlijk voor mens en dier. Via riool overstort komt er ook verontreiniging, zoals medicijnresten, in het oppervlaktewater, daarom zijn hoosbuien een probleem want door verstening van de leefomgeving en tuinen kan het water niet meer de bodem in.


Tuin met steenslag op gronddoek, plastic gras en palmbomen. Een dode bodem, schadelijk voor de leefomgeving

En bijna iedereen heeft schadelijke PFAS in het bloed (niet afbreekbaar), het belooft weinig goeds de mens, en zeker ook voor het slootwater- en bodemleven dat hiermee wordt besmet. Zelfs in drinkwater komt het voor. Toch maken maar weinig mensen zich zorgen; vreemd!

In Westland bevat de bodem (ook van sloten) ook nog eens veel vervuiling, voedingstoffen en gif, uit de tuinbouw, een minder fraaie erfenis van de afgelopen 120 jaar; en nog zijn er lozingen. En net is bekend dat de afzet van gif in 2020 met 7 % is toegenomen tot 9.8 miljoen kilo werkzame stof! Een substantieel deel wordt door particulieren gebruikt als insecten- of onkruidbestrijdingsmiddel, we helpen dus allemaal mee aan de aanslag op de natuur en daarmee op onszelf!

Gezonde bodem
Planten houden van stikstof, maar een teveel zorgt ervoor dat de bodem zuur wordt en wortels minder groeien en lui worden. Dan neemt de essentiële samenwerking in de bodem tussen schimmels (Mycorrhiza) en de wortels af. Juist daardoor worden planten en bomen veel gevoeliger voor verandering zoals droogte en zien we, zoals in 2022, dat al in augustus bomen massaal hun blad laten vallen. Het is een laatste redmiddel om te overleven. Maar omdat de laatste jaren er al vaker een hete droge zomer was is het afwachten of ze het nog redden, temeer daar ook het grondwater daalt. Nu al gaat een groot deel van jonge aanplant verloren. Door oppompen van grondwater neemt dit probleem toe.

Een gezonde bodem en gezond en voldoende bodemwater heeft een goede structuur en verhouding tussen vaste deeltjes, lucht en water. Een vaste verslempte bodem of een met onbalans tussen minerale elementen kan nooit goed werken. Een gezonde bodem kenmerkt zich door verschillende lagen. Elke laag in het bodemprofiel heeft een unieke samenstelling van materiaal en nutriënten. Aan de humusdeeltjes hechten zich de voedingselementen. Voldoende humus is dus ook belangrijk. In de bodem moet een rijk leven zitten (biologische kwaliteit) zoals: bodemdiertjes, wormen, bacteriën en schimmels. Dit is de basis voor een gezonde leefomgeving en goede groei van planten, bomen en gewassen.

Als er veel stikstofminnende planten groeien zoals braam en brandnetel, dan verandert ook het CO2 gehalte in de bodem. En dat is weer nadelig voor een gezonde ecologische omgeving. Door alle bouwactiviteiten en grondwerken is de meeste grond, ook in woonwijken nauwelijks nog geschikt voor gezonde plantengroei. Kortom, alles hangt met elkaar samen. Om blauwalg e.d. te voorkomen moet een hele reeks maatregelen worden getroffen inclusief een andere leefwijze.

Zijn er oplossingen voor een gezonde waterkwaliteit? Het is duidelijk dat het trio blauwalg, kroos en stikstof, in samenspel met droogte, hitte, vervuilde bodem en vervuild water, tot forse problemen leidt en veel natuurschade geeft. Grootschalig ontstenen en vergroenen helpt deze problemen aan te pakken, een natuurlijke tuin is alleen daarom al van levensbelang.


Dode meerkoet

Oplossingen voor problemen, zoals met blauwalg, vinden we niet in tijdelijke kunstgrepen zoals bij het Prinsenbos (Naaldwijk) of in andere incidentele aanpak van de verschijnselen. Vooral de politiek neigt naar snelle resultaten, maar dat werkt meestal niet en is dus geldverspilling. Soms wil men (driehoeks)mosselen of Quagga, inzetten want deze filteren het water, maar het zijn exoten en horen hier niet thuis. Ook verstoren ze het waterleven, de vispopulatie en zorgen voor hogere kosten van onderhoud omdat Quagga zich aan harde oppervlakten hecht. Mosselen kunnen wel tot 3000 per m² voorkomen, dan is er geen bodem meer te zien!

Alleen structurele oplossingen via aanpak van de oorzaken is verstandig en ook dan kost het veel tijd en geld. Zonder kennisdeling en goed beleid lukt het niet. De kern van dit alles is een gezonde leefomgeving en een economie die in harmonie is met de natuur, helaas zijn we daar ver van verwijderd geraakt. Het stikstofdebat toont dat aan want we denken vooral korte termijn en ik-gericht. De uitstoot van stikstof en andere nutriënten is dermate groot (al decennialang) dat blauwalg en kroos nog lang niet zijn verslagen. Wetenschappers van de WUR deden al uitvoerig onderzoek, de moeite waard dit te lezen. Wetenschappers vrezen dat door hogere CO2 concentraties (kooldioxide is ook een bemesting), blauwalg zal toenemen.

Bij waterschappen zie je wel ontwikkelingen zoals goede bijdragen aan schoon en gezond water met natuurlijke oevers met de juiste beplanting, voldoende brede en diepe watergangen en doorstroommogelijkheden en voldoende schaduw op het water.


Plas van alle winden

Dat laatste betekent dat ook de oevers natuurinclusief moeten worden ingericht met de juiste (formaat) bomen en struiken; geen doodskisten van beschoeiingen zoals in veel nieuwbouwwijken. In het Westland valt daar nog veel winst mee te behalen. Het zal nog jaren duren voordat de bodem en het water weer gezond zijn, als het al lukt! De gemeente, organisaties, het Hoogheemraadschap, maar ook bedrijven en burgers zullen hierin samen moeten optrekken. Stoppen met van alles in het riool, het toilet of in de berm gooien helpt ook mee het water schoner te krijgen. In Westland speelt ook nog dat er duizenden boten varen (met diesel en benzine) en die verstoren de slootbodem en vervuilen.

Schoon oppervlaktewater is ook van groot belang voor minder bemiddelde ouders, zodat zij en hun kinderen gratis kunnen zwemmen. Hoog tijd voor integraal overleg tussen gemeenten, organisaties en de politiek, een deltaplan van aanpak lijkt op zijn plaats om het water schoon te krijgen.

Duidelijk is dat de waterkwaliteit nog altijd achteruit gaat. Nederland hangt onderaan in Europa. Boeren mochten als uitzondering in de EU nog extra lozen, maar dat verdwijnt. Dat slechts 17 % van het water in orde is, moet reden zijn om echt aan de slag te gaan. 2027 is dichtbij en dan moet het water schoon zijn! Het Planbureau Leefomgeving is hier duidelijk in en stelt dat de leefomgeving structureel tekort schiet wat betreft fijnstof, waterkwaliteit, natuurkwaliteit.

Wilt u meedoen voor een gezonde leefomgeving mail naar NatuurlijkWestland@knnv.nl

Enkele bronnen en verdieping:

Diverse publicaties zijn nageslagen.

https://www.wur.nl/nl/show-longread/blauwalg-bestrijden-wat-werkt-nu-echt.htm

Blauwalgen - Unie van Waterschappen

Problemen blauwalgen verergeren als CO2-concentraties blijven stijgen - Universiteit van Amsterdam (uva.nl)

https://www.beterbodembeheer.nl/nl/beterbodembeheer/themas/Gezonde-bodem.htm

https://www.wur.nl/nl/show/Bodem-verslechtert-door-menselijke-invloed.htm https://edepot.wur.nl/340516

Verkoop gewasbeschermingsmiddelen stijgt in 2020 met 7 procent - Nieuwe Oogst Wat is PFOS en hoe schadelijk is het?

- Culligan https://nos.nl/artikel/2406101-rapport-maar-17-procent-kleine-wateren-van-goede-kwaliteit

https://www.agriholland.nl/nieuws/bericht.php?id=242532

https://twitter.com/Leefomgeving/status/1567881709340839936

Natuurmonumenten waarschuwt: watercrisis lijkt onvermijdelijk | Natuurmonumenten

Quaggamosselen in Nederland: zegen of gevaar? (h2owaternetwerk.nl)

Groenauteur Aad van Uffelen

Reacties (12 reacties geplaatst)

Arie de Bloois en anderen,
Het siert u niet dat u onzin uitkraamt. Maar dat wordt door sommige anderen helaas ook gedaan. Waarom is het zo moeilijk om objectief en met deskundigheid over bepaalde zaken/problemen te praten. En waarom doen zoveel mensen dat anoniem. Dat laatste zou verboden moeten worden want het leidt vooral tot beschimpingen en fakenieuws.
En dan… het oppervlaktewater zoals slootwater was rond 1955 veel schoner dan nu.. Maar door de intensivering van de agrarische sector en enorme toename van kunstmest en bestrijdingsmiddelen, is de kwaliteit van het water veel slechter geworden. Daarna is er verbetering opgetreden, maar de laatste 20 jaar is dat proces gestopt.
Nu hangt NL onderaan in de EU wat slecht oppervlaktewater betreft. Slechts 1 % is schoon en dan te weten dat in 2027 zowel de bodem als het water overal schoon moet zijn, dat is wet.
De overmaat aan reactieve stikstof (nitraat, nitriet en/of ammonium) plus een overmaat aan fosfaten (zoals uit huishoudens) leidde tot die verslechtering.
Het is essentieel dat de toename van vervuiling stopt en dat de weg naar natuurvriendelijk en schoon werken in de agrosector snel wordt ingeslagen. En dat ook burgers daaraan bijdragen door geen kunstmest, geen vergif meer te gebruiken en hun tuinen natuurlijk in te richten.
We zien in de sloten ook bijna geen waterplanten meer groeien en dat, plus zuurstof is van belang om het evenwicht te herstellen. Kroos en algen overheersen thans, veel sloten zijn hartstikke dood. Niet gek als je weet dat we ook afgelopen jaar weer méér vergif zijn gaan gebruiken en dat de algemene vervuiling alsmaar toeneemt.
Beste Arie, dat u stelt dat ik antiboer ben is flagrante onzin. Ik werk mijn hele leven al in de agrosector. Van vaders kant al 400 jaar tuinder en van moeders kant al eeuwen boer. Ook nu doen veel familieleden dat. Zelf was ik ook agrarisch docent.
Je bent juist antiboer als je de onzinverhalen over stikstof die boeren zelf vertellen gelooft en als je achter de omgekeerde vlaggen staat, die een foute boodschap uitstralen.
Er zijn veel meer boeren nodig in Nederland, maar wel boerend in harmonie met de natuur, met de aarde, want dat is de enige weg naar een leefbare planeet.
Laten we samenwerken om de bodem, de lucht en het water weer leefbaar en schoon te maken, vol met leven. Toen ik klein was bruiste het van het leven in de sloten en duizelde het in de lucht van de vlinders, insecten en vogels. Helaas is het steeds stiller geworden. De generatie van nu weet dat niet want we leiden aan een soort collectief geheugenverlies over de natuur.
Aad
Wie zit daar onder mijn naam te mollen?!!!
Blauwalg bestaat helemaal niet!
Dat is weer zo'n links verzinsel van Joost Eerdmans!
Nou de Bloois... Het is wel zo dat die...VEETEELT boeren het er zelf naar gemaakt hebben. Onrealistische heethoofden...
@ errie ; Voor sommigen is de wereld en de samenleving heel beperkt en gemakkelijk te begrijpen. Alles is de schuld van Rutte, Kaag en Klaver.....
Ik hoop dat er eindelijk eens serieus geluisterd wordt naar de experts en diverse natuur en milieuorganisaties en de gemeenteraad ook de neus de goede kant op zet. Vooralsnog liggen er plannen voor vele honderden woningen pal tegen of vlakbij kwetsbare de duinen (watergat, monster noord en westmade) dus vrees ik dat ook deze gemeenteraad zal kiezen voor economische belangen boven de rest.
Ach zo zie je maar dat Aad ook anti boer is. De waterkwaliteit is juist stukken verbeterd de laatse 25 jaar.
Zolang Delfland niet gaat baggeren en niet gaat maaien zoals het moet blijf het water vuil,dat weten ze ook wel maar ze hebben anders niet te zeiken.
Ook hier weten de boeren en tuinders het blauw bovenaan te krijgen #niettrotsopdeboer
Weet je welke 3 gevaarlijk zijn Kaag Jette en Klaver
Ik snap die foto van de dode meerkoet niet. Er staat niet bij hoe deze is dood gegaan. Er had net zo goed een foto van de huidige status van Queen Elizabeth erbij kunnen doen.

is westlanders.nu over genomen door D66 ????

Plaats een reactie

U bent vrij om te reageren met behoud van respect en fatsoen. Kleineren is not done. Alle geplaatste reacties worden een paar keer per dag nagekeken en zijn niet direct zichtbaar. Dus even geduld aub.

Lezing over mijnenvegers op donderdag 28 maart - Reanimatiecursus op woensdagavond 8 april - Ter Heijde Beachrun op vrijdag 31 mei - Sterrenhemel bekijken tot dinsdag 2 april - Leftovers en The Guardians in De Muziekzolder Maasdijk - Paaszangdienst op zondag 31 maart - Cursus massage en aanraking bij kanker - Dit weekend afsluiting Beneluxtunnel voor groot onderhoud - Marketing en communicatie medewerker - Voorjaarsconcert Rotterdam aan Zee 'All you need is love" - Productie medewerker Bleiswijk - Manager werk en dienstverlening - Opening horeca de Brink en kofferbakverkoop - Struintochten in Van Dixhoorndriehoek op 30 maart - Beelden van straatroof bij San Franciscosingel - Parttime Administratief Medewerker - Lezingen meidagen 1940 rond slag om Hoek van Holland en Staelduinse bos - Paasconcert door Jaap Kroonenburg - Mijn positieve gezondheid in spelvorm - Sales Support - Kerkenvisie vastgesteld voor het Westland - Boeken- en documentatiebeurs Documentatiegroep ’40-’45 - Gezocht: plannen die in aanmerking komen voor de Adriaan Dessingprijs 2024! - Vrachtwagenchauffeur karton - Productiemedewerker fulltime - Publieksexcursie "Parachutistenwandeling" 14 april 2024 - Verkoopmedewerker kookwinkel gezocht! - Makkelijk Scoren is Terug! - Activiteiten in Ter Heijde in maart - Technisch Corporate Recruiter - Werkplaatsmonteur - Corporate Recruiter - Paasspeurtocht op 2e Paasdag in het Staelduinse Bos - Leren omgaan met rouw en verlies - 1 maart a.s. start inschrijving A Local Swim Westland - Meewerkend voorman/-vrouw Dienstverlening - Productiemedewerker omgeving Oegstgeest - ‘In The Heat Of Battle’ voor 113 Zelfmoordpreventie - Vogelexcursies 2024 in Midden Delfland - Logistiek magazijn medewerker - Industriedeur Monteur - Tour de France Femmes 2024 op 12 augustus in de regio - Maaimachinist - Monteur beveiligingstechniek - Man vermist na ongeluk Professor Gerbrandyweg - Het belang van effectieve werving en selectie en de rol van account manager jobs - Expositie Johan van der Helm - 200 jaar KNRM tentoonstelling door heel het land - Dit is hoe jouw onderneming succesvol wordt - Facilitair medewerker