Marije van der Lee wint Hanneke de Haes-award 2021

Westlanden 19.03.2021 - Sinds 2007 is Van der Lee verbonden aan het Helen Dowling Instituut als therapeut, hoofd wetenschappelijk onderzoek en medeoprichter

van de Helen Dowling Academie. Op 3 juni 2020 werd zij benoemd tot bijzonder hoogleraar in de psycho-oncologie aan Tilburg University en op 16 april aanstaande deelt zij via haar oratie haar vernieuwende visie op de psycho-oncologie. Van der Lee’s bijzondere verdiensten liggen op het terrein van wetenschappelijk onderzoek, psycho-oncologische zorgverlening, deskundigheidsbevordering, samenwerking en onderwijs en haar tomeloze, enthousiaste en bovengemiddelde inzet voor de psychosociale oncologie in het algemeen. Van der Lee: “Ik voel me vereerd. Zeker nu de prijs naar Hanneke de Haes heet, zij was een voorbeeld.” De prijs bestaat uit een dinerbon die moet zorgen voor mooie gesprekken en meer samenwerking. Passend bij de wijze waarop De Haes graag in gesprek ging, met goed eten een glas wijn. “Ik kijk ernaar uit. Meer in gesprek gaan, kennis uitwisselen en samenwerken is een belangrijk onderdeel van mijn missie en wat ik wil bereiken met de bijzondere leerstoel.”

Beeld: Frank Emous

Waarom komt een klacht nooit alleen? Waarom krijgt de één alles en de ander niets?
In haar oratie geeft Van der Lee antwoord op deze belangrijke vragen. Ze deelt verrassende inzichten en maakt daarmee het verschil voor de toekomst van de psycho-oncologische zorg.

Het doel van Van der Lee is dat mensen met psychische klachten na kanker gepersonaliseerde zorg krijgen. Zorg die voor hen werkt. Omdat deze is gebaseerd is op wetenschappelijk onderzoek, uitgebreid getoetst is aan de praktijk en voldoet aan de wensen en behoeften van de mensen die deze zorg ontvangen. Om dat te realiseren moet de kloof tussen wetenschap en praktijk worden gedicht. Van der Lee: “Het psycho-oncologische onderzoek dat op het gebied van interventies gedaan wordt, sluit nog onvoldoende aan bij de praktijk. Dit komt tot uiting in moeizame werving voor interventiestudies en moeizame implementatie van onderzoeksresultaten in de praktijk. Dat is inherent aan de onderzoeksmethoden die worden gebruikt. Dit komt tot uiting in moeizame werving voor interventiestudies en moeizame inplementatie van onderzoeksresultaten in de praktijk. Dat moet en kan veel beter. Door deze leerstoel psycho-oncologie te vestigen willen we de impact van psycho-oncologisch onderzoek vergroten door te zorgen dat deze een meerwaarde heeft voor de klinische praktijk. Met als uiteindelijk resultaat: meer kennis bij medici, professionals en het veld waardoor patiënten gepersonaliseerde psycho-oncologische zorg krijgen.”

Twee vragen aan Van der Lee:

Waarom moeten we onderzoeken wat voor wie werkt, is evidence based werken niet gewoon voldoende?
Van der Lee: “Evidence based werken is belangrijk, echter nu wordt vaak de RCT als de gouden standaard gezien, voor iets evidence based mag worden genoemd. Hoewel we de RCT’s nodig hebben om werkzaamheid van behandelingen aan te tonen, zijn ze onvoldoende voor het beantwoorden van de vraag: wat het beste werkt voor wie. Daar is een ander type onderzoek voor nodig dat beter aansluit bij de praktijk, waarin we vaak mensen zien die heel veel problematiek hebben en waar mensen dor kanker ook tegen heel specifieke problemen aanlopen. Meer kennis gaat helpen mensen sneller bij de voor hen meest geschikte zorg te krijgen waardoor zoveel mogelijk verergering van psychische klachten kan worden voorkomen en psychische stoornissen sneller worden behandeld. Daarmee voorkomen we onnodig leed, vergroten we de maatschappelijke participatie en besparen we zorgkosten”.

Wat wordt de impact van de leerstoel?
Van der Lee: “Door psychische klachten in de oncologie te onderzoeken vanuit de theorie van complexe dynamische systemen, zullen we kennis vergroten over welke aanpak op welk moment het beste past bij het individu. Bovendien bestaan er methoden om in de praktijk bij het individu te meten, waardoor we beter kunnen indiceren, hopelijk negatieve bijwerkingen van therapie kunnen voorkomen en onze zorg veel efficiënter in kunnen zetten. Om dat te bereiken is het ook van belang meer samen te werken, als POC’s, maar ook interdisciplinair en als onderzoekers werkend aan verschillende methodes. Dat maakt dan ook deel uit van mijn missie.”

Over het Helen Dowling Instituut
Het Helen Dowling Instituut is sinds haar oprichting in 1988 actief om mensen met kanker en hun naasten, daar waar mogelijk, de regie over hun leven terug te geven. We zijn succesvol door de inzichten van 32 jaar wetenschappelijk onderzoek en de uitkomsten daarvan te delen met het veld. Marije is voortrekker in het verrichten van innovatief onderzoek, dat voortkomt uit de directe patiëntenzorg en deze zorg omgekeerd weer verder verbetert. De resultaten uit haar wetenschappelijk onderzoek vinden hun weg rechtstreeks naar de patiëntenzorg. Daar worden ze toegepast, evidence based vanuit een transdiagnostische visie.

‘Unieke positie binnen de psycho-oncologie’
De directie van het Helen Dowling Instituut droeg Van der Lee voor als kandidaat voor de Hanneke de Haes-Award 2021. Anette Pet, directeur zorg: “Marije verenigt een aantal verschillende disciplines in één persoon, zij is cognitieve gedragstherapeut en GZ-psycholoog, hoofd wetenschappelijk onderzoek, hoogleraar en initiator van de Helen Dowling Academie. Deze bijzondere combinatie van creativiteit, kennis, kunde en vaardigheden geeft haar een unieke positie binnen de psycho-oncologie in Nederland. Daarnaast kennen velen Marije als een enthousiaste en hartelijke collega, die samenwerking hoog in haar vaandel heeft staan.”