Westlanden 10.02.2020 - Stikstof van landbouw, industrie en verkeer bevordert de groei van planten als brandnetels, grassen en bramen.
Het is nadelig voor variatie in biodiversiteit omdat de gewenste flora en fauna veranderen en verminderen. Planten die van voedselarme grond houden verdwijnen. En daarmee verdwijnen sommige insecten en daarna sommige vogelsoorten en dieren. Natuur in Nederland staat er wereldwijd gezien op veel plekken slecht voor.
Stikstof komt in de natuur voor, het is een belangrijke voedingsbron voor planten en een van de 14 essentiële voedingsstoffen. Het is in veel ecosystemen vaak een bepalende factor. Als er te weinig in de bodem zit en er is ook te weinig water dan mislukt de oogst, maar bij te veel heeft de natuur daar schade van. Al ca. 100 jaar is er stikstofbemesting met kunstmest zoals NPK. Door te veel stikstof in de bodem wordt deze uitgeput. Ook de wormen lijden daar onder en vervolgens de weidevogels.
Door industrialisatie en verkeer, verstoken van biomassa, maar ook door steeds meer bewoning en vee, neemt de hoeveelheid stikstof toe. Rond 1980 bestond het stikstofprobleem al, maar er zijn nooit adequate maatregelen genomen. Veel soorten verdwijnen en de natuur verschraalt door overheersing door grassen zoals het pijpenstrootje, bramen en brandnetels. Het bodemleven verandert ook. Vervolgens verdwijnen insecten, vogels en andere dieren. Zo komt de biodiversiteit in de knel. Gelukkig zijn er nog gebieden zoals sommige bossen waar het probleem minder ernstig is. Herstel is nog mogelijk.
Natura 2000 Solleveld
Hyacintenbos in bloei
Vergrassing in de duinen, soorten verdwijnen.
PAS Om de overmaat aan stikstof aan te pakken is op 1 juli 2015 de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) van start gegaan. Het doel was de verbetering van Natura2000-gebieden en gelijktijdig meer ruimte te bieden voor economische ontwikkelingen.
Via PAS deed de overheid te weinig aan het aanpakken van de oorzaken van de stikstofproblemen. Vergunningverlening was gebaseerd op PAS. Maar voordat de PAS van start ging uitten deskundigen al hun twijfels of het juridisch houdbaar zou zijn. Op 29 mei 2019 sneuvelde PAS bij de Raad van State.
De Delflandse kust Natura 2000 gebieden Solleveld & Kapittelduinen en andere groenplekken lijden onder deze stikstofproblematiek. Het Natura 2000 gebied is extra gevoelig voor stikstof. Het duin groeit dicht door de stikstof, dat als kunstmest werkt.
Herstelmaatregelen, zoals afplaggen zijn geen oplossing zolang de stikstofdepositie niet afneemt. Bij afplaggen verdwijnen ook zeldzame zaden en daarmee die soorten. Voor gezonde duinen moet het zand kunnen verstuiven. Diverse soorten in de flora en fauna zijn afhankelijk van kale stuivende stukken zand. Omdat het duin dicht groeit worden ongewenste struiken en grassen verwijderd. Ook invasieve soorten worden uit het duin gehaald, zoals rimpelroos en de Amerikaanse vogelkers. Hierdoor komt er meer ruimte voor voedselarme mos- en grasvegetaties. Er ontstaat zo weer een habitat voor zandhagedissen, roodborsttapuiten, zandviooltjes, sprinkhanen, vlindersoorten, zandviooltjes e.d. Maar het is niet ideaal en erg kostbaar dit zo te moeten doen. Alsmaar blijven ingrijpen is op lange termijn niet houdbaar. Het is van belang dat de milieuomstandigheden snel op orde komen.
Gezonde duinen verstuiven
Een aantal belangrijke punten:
- Ca. 78 % van de lucht bestaat uit Stikstof (N2). Dit gas is essentieel voor alle leven op de planeet aarde. Het is een ‘’niet reactief’’ gas zonder reuk, geur of kleur. Ca. 21 % van de lucht (op zeeniveau) bestaat uit zuurstof (O2). En slechts een minuscuul deel is waterstof (H2) Er is wel veel waterstof vastgelegd in een verbinding als water (H2O)
- Het stikstofprobleem is een verzameling chemische verbindingen zoals stikstofoxide (NOx) en ammoniak (NH3). Dat is wel reactief. (Stikstofoxiden bestaan uit een stikstofatoom met een of meerdere zuurstofatomen, vaak voorkomen NO en NO2. Ze veroorzaken ook smog en zure regen.)
De stikstof in de bodem en in het water heeft meestal de vorm van ammonium en nitraat. Een teveel daarvan is schadelijk.
- Stikstof (N2) vormt met zuurstof (O2) een verbinding, er ontstaat stikstofoxide (NOx). Dit is de uitstoot van verkeer en industrie. Maar ook bij onweer en vulkaanuitbarstingen komt reactieve stikstof vrij. NOx is ook een broeikasgas en verhoogt fijnstof in de lucht, vervuilt het water en tast de ozonlaag aan.
- Stikstof (N2) vormt samen met waterstof (H2) ammoniak (NH3), dat kan je ruiken. Veehouderijen stoten vooral stikstof uit in ammoniakvorm. Dit verzuurt de bodem. Hoe meer kunstmest en diermest, hoe meer ammoniak.
- Stikstofoxide en ammoniak worden in reactie met water en daarna via omzetting door micro-organismen ‘’ammonium’’ NH4+ en in nitraat (NO3) dat is bemesting. Nitraat vermest ook het oppervlaktewater.
- Ondanks minder meststoffen- en gewasbeschermingsmiddelenlozing is de glastuinbouw in het glastuinbouwmeetnet Delfland is een bron van stikstof en fosfaat. Dit ondanks aansluiting op riolering, of men recirculeert haar afvalwater. Toch zijn er nog lozingen naar het oppervlaktewater. Stikstofrijk water komt in de zee terecht waar het leidt tot overmatige algengroei, schadelijk voor de visstand. Door verdamping komt het als lachgas in de atmosfeer, het is als broeikasgas 250 x sterker dan CO2.
3500 ha intensieve glastuinbouw in Delfland.
- Stikstofoxiden worden verspreid via water en lucht en slaan neer in de bodem, het verzuurt de bodem en het oppervlaktewater. En het heeft een schadelijk effect op het drinkwater. Als de bodem erg zuur is (pH 3.5 bijvoorbeeld) dan worden ook elementen als ijzer, zink, aluminium en mangaan opgelost en daardoor kan de bodem toxisch worden. Bosgrond is normaliter al vrij zuur (pH 4.5 of lager)
Deze stikstofoxiden verrijken (bemesten) de bodem met gevolgen voor de natuur. Ook zwavel (S) werkte mee aan bodemverzuring.
- Bodemvruchtbaarheid kan indien er voldoende organisch materiaal (+5%) aanwezig is plantengroei bevorderen, dan pas gedijen micro-organismen in het ondergrondse ‘’Wood Wide Web’’ goed.
Zou de bodem meer organische stof bevatten, dan kan het ook meer stikstof aan.
- In de bodem gaan door stikstofoxide en verzuring ook veel Mycorhirzaschimmels, waar bomen en planten nauw mee samenleven, dood. Het aantal micro-organismen neemt af, met als gevolg dat ook bomen achteruitgaan of zelfs sterven.
- Door overbemesting van de bodem worden wortels van planten lui, wortelen minder diep en ver en bij droogte worden ze sneller ziek of gaan dood.
- Door overbemesting met stikstof ontstaat gelijktijdig een algemeen mineralengebrek. Rupsen worden geen vlinders en jonge koolmezen sterven in het nest. Maar ook egels, sperwers en andere dieren krijgen het moeilijker.
Als gevolg van stikstofdepositie veranderen de boven- en ondergrondse samenstelling van de gemeenschappen (ecosystemen) en daarmee wordt de draagkracht van de biodiversiteit aangetast, planten worden sneller ziek of gaan dood. Samen met versnippering, verdroging, verstoring, verzuring en vermesting worden ecosystemen overbelast.
Dichtbij de bron van de stikstof komt het meeste naar beneden en is daar schadelijk. Het ontbreekt in deze toch al overvolle streek aan scherpe eisen voor schoon vervoer en beperking van (bouw)activiteiten bij kwetsbaar gebied. Groei staat centraal, de gevolgen zijn duidelijk.
Woonwijken met veel te weinig groen en veel versteende tuinen
Oplossingen Minder stikstof en ammoniak in de lucht, bodem en het water moet het streven zijn, want dit is de enige structurele oplossing. Schoon vervoer en minder hard rijden helpen. Geen biomassa verstoken, minder bouwdruk en intensieve veehouderij en minder bouwen langs de kust, dragen ook bij.
Minder stikstof alleen is geen volledige oplossing. Er moeten gelijktijdig maatregelen worden genomen zoals: het maaibeleid per gebied optimaliseren; natuurgebieden en ecologische zones verbinden en versterken tot een sterk en gevarieerd natuurnetwerk; aanleg van meer ecologische stapstenen zoals minibosjes, bosplantsoen, singelbeplanting, bloemrijk weideland en wilde hagen. En zorgen voor optimaal waterbeheer, vooral verdroging tegengaan. En wat te denken van toename van bevolking, infra, industrie, verstening van de leefomgeving etc. En tot slot moeten internationale afspraken worden gemaakt.
Een punt is ook dat veel bedrijven geen Natuurbeschermingswet-vergunning bezitten en die is wel nodig om te bepalen of hun activiteit al of niet leidt tot stikstofdepositie.
Via goed beheer, een gezonde bodem, schoon water en schone lucht en het terugdringen van stikstof ontstaat door een samenspel van zon, wind en water weer een soortenrijke natuur. Een nieuwe gezonde natuurinclusieve economie en biodiversiteitsherstel bij alle bouwprojecten is een belangrijke stap om de hele leefomgeving te verbeteren. Particuliere tuinen moeten geen steentuin, maar een weer een natuurlijke tuin zijn.
Publieke waarden zijn o.a. de kwaliteit van de bodem, het water, de lucht, biodiversiteit, de natuurwaarden, het landschap en het klimaat. Hier wil je niet mee sjoemelen. We kunnen het probleem dus oplossen, als we willen!
Vlinders, een teken van herstel
----------------------
Bronnen en verwijzing:
Opm. deskundigen van Natuur- en Milieufederatie ZH en Natuurlijk Delfland, dank voor het kritisch meelezen van de tekst. Natuur-Westland ondersteunt het Actieplan Stikstof Zuid Holland.
Natuur-Westland zet zich in voor een natuurlijke gezonde leefomgeving met balans tussen economie en natuur. Wij streven naar bescherming van flora en fauna, aandacht voor dieren en voorkomen van dierenleed. Ons doel is een leefbaar gezond Westland waarin mensen partner zijn van de natuur en op positieve wijze met haar samenleven. Voor uitvoering wordt nauw samengewerkt met de KNNV.
Contactpersoon Westland: Aad van Uffelen
Partners van Natuur-Westland zijn:
- Natuurlijk Delfland staat voor een natuurlijke leefomgeving. Ons doel is samenleven met de natuur. https://www.knnv.nl/afdelingDelfland
- Stichting Duinbehoud
- Groei&Bloei Westland
- AVN; Algemene vereniging voor Natuurbescherming voor 's-Gravenhage e.o.
- Werkgroep Leefbos Westland
- Werkgroep bescherm de Westlandse kust
- De stichting Vogels in het Westland
- Verder is er samenwerking met: Natuur- en Milieufederatie ZH; Lobbygroep Kust ZH en Natuurmonumenten
Copyright: De tekst, foto's, of delen uit de tekst, mogen worden gebruikt, mits bronvermelding op de juiste wijze plaats vindt / overleg met Aad van Uffelen - Naaldwijk hierover.
Reacties (10 reacties geplaatst)
Een boeiende aanvulling op het stikstofverhaal. Deze keer door 20 hoogleraren/experts op stikstofgebied en natuur. In hun artikel staat bijna identiek wat in mijn artikel staat, dat is dus mooi, want betere steun dan dit selecte gezelschap wetenschappers kan je niet krijgen. Helaas, er is meer aan de hand en het stikstofprobleem is in de natuur heel serieus. Biodiversiteit loopt terug, dus minder insecten, vlinders, vogels en dieren. Het sortiment planten verschraalt en wordt overwoekerd door stikstofminners. Los van al dan niet volmaakte metingen is het een feit dat de natuur ernstig lijdt onder de overmaat aan stikstof.
Eens met Piet. Die huisjes zien er sowieso niet uit. Landschapvervuiling
Gezonde duinen stuiven maar in de hoek gaan ze daarvoor huisjes plaatsen voor toeristen. Hoe gek ben je dan?
Prima artikel ! Dank
Gezien op tv : enorme sprinkhanenplagen in diverse Afrikaanse landen komt dit ook door teveel N (stikstof) of hebben ze daar nou gewoon pech gehad ?
Indrukwekkend verhaal ! Maar \"Schoon vervoer en minder hard rijden helpen\" wordt al met voeten getreden. Er wordt ingezet op electrisch rijden, terwijl dat helemaal niet zo schoon is !! Er zijn andere/veel betere oplossingen: waterstof! En wat te denken van die vele files ! De files worden veelal door de weginrichters ism de overheid gecreëerd/ in stand gehouden. Als er een drukke weg bijkomt, hou dan die extra rijbaan erbij en ga niet een (paar) km verderop weer van 3 (of 4) naar 2 (of 3) rijbanen. Die extra rijbaan kan er pas weer af als er een andere belangrijke verkeersader aftakt. Dus stikstof-probleem? Overheid: doe er zelf eens wat aan !!!
En in de ruimte bieden of plekken waar nog groen was en mooie bomen stonden, zetten jullie alles vol met beton, en zagen en snoeien alles weg. Leuk te plaatsen dit stuk maar het Westland vliegt zwaar achteruit wat dit aangaat, helaas.
Indrukwekkend verhaal ! Maar \"Schoon vervoer en minder hard rijden helpen\" wordt al met voeten getreden. Er wordt ingezet op electrisch rijden, terwijl dat helemaal niet zo schoon is !! Er zijn andere/veel betere oplossingen: waterstof! En wat te denken van die vele files ! De files worden veelal door de weginrichters ism de overheid gecreëerd/ in stand gehouden. Als er een drukke weg bijkomt, hou dan die extra rijbaan erbij en ga niet een (paar) km verderop weer van 3 (of 4) naar 2 (of 3) rijbanen. Die extra rijbaan kan er pas weer af als er een andere belangrijke verkeersader aftakt. Dus stikstof-probleem? Overheid: doe er zelf eens wat aan !!!
Gisteren publiceerde politicoloog en medisch informaticus Evert Mouw een rapport over de metingen van de uitstoot van stikstof, die in de discussie ‘stikstofemissie’ wordt genoemd.
Er is nogal wat aan de hand.
Op basis van de officiële vaststellingen over de uitstoot van stikstof wordt beleid gemaakt. Dat leidt tot harde beslissingen, zoals snelheidsbeperkingen voor auto’s, sterk beperkende maatregelen voor boeren, en een bouwstop. Zaken waarover de afgelopen tijd veel maatschappelijke onrust ontstond. Protesterende boeren, maar ook woede bij de bouwwereld en de bevolking omdat bijvoorbeeld de problemen met de woningnood zo weer niet dichter bij een oplossing kwamen.
De belangrijke onderliggende vraag is dan natuurlijk: waar zijn de cijfers over stikstofuitstoot op gebaseerd, die tot zulke concrete en omstreden maatregelen hebben geleid? Want een open debat moet gebaseerd zijn op open bronnen.
De instantie die de ‘feiten’ vaststelt is het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu).
Is het terecht dat politiek beleid direct volgt uit wat het RIVM aanlevert? Evert Mouw heeft daar sterke twijfels over, alleen al op basis van wat het RIVM zelf stelt:
Het RIVM maakt zelf ook voorbehouden over het gebruik van de gegevens en modellen. Toch worden stevige maatschappelijke discussies en ingrijpende beleidskeuzes gemaakt op basis van deze emissiegegevens.
Toch ontbreekt het bij de RIVM niet aan zelfverzekerdheid bij haar presentaties over het stikstof-debat, bijvoorbeeld online.
Uit de RIVM staatjes kunnen we zo opmaken dat de boeren de hoofdschuldigen zijn van de stikstofuitstoot: 46% van de stikstofuitstoot komt van hen. En daarom, concludeert de heersende politiek, moeten de boeren hard worden aangepakt. D66 stelde het ‘schuldpercentage’ van de boeren zelfs nog hoger, en daarom zou de veestapel maar liefst gehalveerd moeten worden.
Dit leidde uiteraard tot grote woede onder de boeren. De gevolgen zagen we op de wegen. Overal trekkers.
Voor de boeren wordt het er alleen maar erger op. Minister Van Veldhoven liet weten dat het land van de uitgekochte boeren weer gebruikt kan worden voor de bouw van woningen. Want qua stikstof is niets zo erg als een boer, toch?
Zijn de boeren nu echte de grote boosdoeners? Voor de echte discussie moeten we terug naar de bronnen: hoe komt het RIVM aan haar percentages? Daar zet het rapport van Evert Mouw grote vraagtekens bij. Is er wel eerlijk gemeten?
Stel dat vlakbij een natuurgebied zowel een boerenbedrijf als een fabriek staan, en het boerenbedrijf is wel geregistreerd als stikstofbron, maar de fabriek niet, dan is er geen volledigheid. Dan zou het kunnen gebeuren dat de boer onterecht het veld moet ruimen.
Wat blijkt: het RIVM komt niet tot conclusies op basis van concrete metingen, maar op basis van simulaties. En daarachter schuilen geen wetenschappelijke overwegingen, maar juridische.
Het beeld bij de gewone burger is als volgt: het RIVM levert de feiten, de politiek komt op basis van de wetenschappelijke feiten tot beleid. Maar zo zit het niet. De ‘feiten’ worden als het ware voorgekookt, panklaar gemaakt voor de politiek. En die neemt het simpelweg over, of laat eerst Remkes er een rapport over maken, en gaat dan met hoge snelheid over tot concrete maatregelen waar gewone burgers zeer veel last van hebben.
Wat daar nog bijkomt, zo merkt Evert Mouw op, is dat de landelijke conclusies over de stikstofuitstoot gebaseerd zijn op een beperkt aantal meetpunten. Iets wat de meeste mensen zich helemaal niet zullen realiseren:
Het is de eigen ervaring van de auteur dat veel personen uit het publiek in de veronderstelling waren, en soms nog steeds zijn, dat de emissiedata gebaseerd zijn op metingen en dat de depositiekaarten (de berekende neerslag) daarmee een beeld geven van de gemeten werkelijkheid. Het aantal NH3 meetstations, zes, waarvan vier in actief gebruik, komt vaak als een verrassing.
Er zijn bovendien nieuwe wetenschappelijke inzichten die helemaal niet meegenomen worden door het RIVM, en dus ook niet door de politiek. Daar wordt ook in het rapport naar verwezen:
“Bij het uitrijden van mest op het veld stoot de landbouw 10 procent minder ammoniak uit dan we dachten. Dat blijkt uit nieuwe emissieberekeningen van WUR. (-) Hiermee zijn de landbouwemissies voor wat betreft NH3 in de emissiegegevens van 2017 dus niet langer juist.”
Kritische burgers als Rutger van den Noort en Robert Bor stelden vragen over de handelswijze van het RIVM, en kregen daar ook officiële antwoorden op.
Het gisteren verschenen rapport concludeert dat de methode van het RIVM leidde tot een ‘hoge onzekerheid op lokaal niveau.’ En juist op dit lokale niveau worden de beslissingen genomen die zo zwaar uitpakken voor de boeren. Het RIVM blijkt dit zelf ook toe te geven.
Bovendien: de lokale effecten van de door boeren geproduceerde stikstofuitstoot op de natuur blijken volgens nieuw wetenschappelijk onderzoek ook zwaar overdreven te worden. Mouw schrijft:
“Het Wageningse onderzoek van Jan Klaas Santing heeft in de stikstofdiscussie enige bekendheid gekregen. Hij kon de stikstofdepositie tot 400 meter afstand van de boerderij meten, maar niet verder. (-) Hij concludeert dan ook: het OPS-model dat is ontwikkeld door het RIVM en vooral gebruikt wordt door Alterra om de omvang van de stikstofdepositie te simuleren in een bepaald gebied bevat een overschatting van de droge depositie snelheid en mist de implementatie van het gewas compensatiepunt. Hierdoor wordt een negatieve invloed van deze bedrijven op aanliggende natuurgebieden ten onrechte gesuggereerd.”
Er is wel meer mis met de officiële metingen. Zo worden militaire vliegvelden niet meegemeten. De internationale scheepvaart ook niet. Net zo min als hoger dan drieduizend voet vliegende vliegtuigen.
Veel bedrijven blijken bovendien zonder vergunning te werken. Mouw:
“Hierdoor staan ze niet in de emissieregistratie en dus niet in de stikstofemissie brondata. In de pilot werden 21 industriële bedrijven zonder vergunning onderzocht. Gebleken is dat 7 bedrijven in werking waren zonder de benodigde vergunning of melding (30%).”
Met andere woorden: bedrijven worden vaak niet mee gemeten en ook dat pakt negatief uit voor het percentage stikstofuitstoot dat aan de boeren wordt toegeschreven.
Het RIVM maakte daarom een schatting ‘onbekende bronnen.’ Maar hoe wetenschappelijk is dat?
En dit alles is dus geen theoretische discussie. Het leidt, zoals gezegd, tot concreet beleid waar we allemaal mee te maken krijgen. En in grote lijnen pakt het telkens slecht uit voor de boeren.
“(-) waar er door de commissie Remkes minder aan het verkeer wordt toegeschreven, wordt er fors meer uitstoot aan de landbouw toegeschreven.”
Daar komt nog bij: de industrie blijkt een soort vrijstelling te hebben, en mag via afgeschermde bronnen (die dus niet inzichtelijk zijn voor het publieke debat) zelf de eigen uitstoot opgeven!
Via e-MJV, “een beveiligde en afgeschermde webapplicatie”, kan de industrie de eigen emissies doorgeven. Die worden ook gebruikt voor Europese rapportages. Hoe open is deze werkwijze?
Het rapport komt dan ook tot de conclusie:
De emissiedata zijn ongeschikt voor het maken van goed beleid dat aan alle sectoren evenveel recht doet.
Wie zit te wachten op een nieuw huis, of wie een boerenbedrijf probeert te runnen, is nu het slachtoffer van dit op basis van scheve berekeningen gemaakte beleid:
Het is aan gezinnen die zonder woning zitten, of aan bouwers en boeren die hun economische bestaan verloren hebben, niet uit te leggen dat hun misère noodzakelijk is omdat de samenleving de voorkeur geeft aan wensnatuur, of omdat de bestuurlijke sector zichzelf gegijzeld heeft met falende regelsystemen, of omdat emissiegegevens oneigenlijk gebruikt worden. Dit beleid heeft grote gevolgen voor de bevolkingsgroep in de agrarische sector. Nu al is zelfdoding in de agrarische sector een punt van zorg.
Er is door overheidsinstanties dus slecht werk afgeleverd. Cijfers zijn gedraaid en gemanipuleerd in de richting waar de zittende politiek deze wenste. En het gevolg: de boeren zijn de klos. Wat zit daar toch achter?
Niets van deze site mag, geheel of gedeeltelijk, op welke wijze dan ook, worden overgenomen zonder voorafgaande uitdrukkelijke toestemming van Westlanders.nu
Copyright 2013 - 2024 Westlanders.nu | Alle rechten voorbehouden | Website door Rumble IT & Apps door Wensline Consultancy
Natura 2000 Solleveld 
Hyacintenbos in bloei
Vergrassing in de duinen, soorten verdwijnen.
Gezonde duinen verstuiven
Vlinders, een teken van herstel