Waakhondfunctie van Zuid-Hollandse journalistiek onder druk

Zuid Holland 06.03.2019 - Er zijn redenen tot zorg over het functioneren van de lokale en regionale journalistiek in Zuid-Holland.

Het verdienmodel, de werkgelegenheid en waakhondfunctie staan onder toenemende druk. De problemen zijn het grootst in de kleinere gemeenten.

Dat concluderen hoogleraar Jaap de Jong en collega Willem Koetsenruijter van de Vakgroep Journalistiek en Nieuwe Media van de Universiteit Leiden. Zij deden in opdracht van de provincie onderzoek naar het functioneren van de lokale en regionale journalistiek in Zuid-Holland waarbij zowel journalisten als communicatieprofessionals zijn ondervraagd. Het is voor het eerst in Nederland dat een dergelijk breed onderzoek naar het functioneren van de journalistiek in een provincie is uitgevoerd.

Oplossingsrichtingen
Aanleiding voor het onderzoek waren zorgen die Provinciale Staten vorig jaar februari in een Statenvergadering uitten en suggesties van enkele fracties om al dan niet tot steunmaatregelen over te gaan.

Het onderzoek geeft drie oplossingsrichtingen voor mogelijke provinciale steun:

- structurele versterking van de redactiekracht met subsidies voor fte’s,
- de oprichting van een mediacentrum dat journalistieke 'halffabrikaten' produceert die alle Zuid-Hollandse media kunnen afnemen,
- de instelling van een mediafonds voor Zuid-Holland dat aanvragen honoreert voor journalistiek producties.

De oplossingsrichtingen kunnen ook met elkaar worden gecombineerd, stellen De Jong en Koetsenruijter. Zij komen verder met 8 randvoorwaarden voor mogelijke steun waarbij de onafhankelijkheid van de journalistiek essentieel is.

Vervolg
Provinciale Staten spreken zich na de provinciale verkiezingen op 20 maart uit of zij een ondersteunende rol voor de provincie weggelegd zien. Verantwoordelijk gedeputeerde Floor Vermeulen heeft het eindrapport 'Regionale en lokale journalistiek in Zuid-Holland' vandaag aangeboden aan de huidige Staten. Hij zegt: “Het onderzoek maakt duidelijk dat we ons zorgen mogen maken over functioneren van de lokale en regionale journalistiek in Zuid-Holland. Ik ben blij dat er een gedegen stuk met aanbevelingen ligt waarmee de nieuwe Staten snel aan de slag kunnen na de verkiezingen.”

'Marktfalen'
De Jong en Koetsenruijter spreken over een zeker marktfalen van het journalistiek bedrijfsmodel onder invloed van gedigitaliseerd 'gratis' nieuws, dalende advertentie-inkomsten en concurrentie van social media. Volgens onderzoekers zijn “er grote gaten gevallen in het Zuid-Hollandse medialandschap als het gaat om de journalistieke waakhondfunctie.” Voor het onderzoek dat een half jaar in beslag nam, maakte de Universiteit gebruik van een grote set aan bestaande onderzoeksdata en werden 47 media- en communicatieprofessionals in Zuid-Holland geïnterviewd.

Mediafondsen
In andere provincies als Friesland, Groningen en Limburg is de afgelopen periode al geëxperimenteerd met mediafondsen, overigens met wisselend succes, zo laat het onderzoek zien. Ook steeds meer gemeenten zoeken naar ondersteuning voor lokale journalistiek, zoals Amersfoort of Leiden waar sinds medio vorig jaar 250.000 euro op jaarbasis is vrijgemaakt voor journalistiek producties in Leiden. Het Leids Mediafonds presenteert op woensdag 13 maart hiervan de eerste resultaten tijdens een bijeenkomst in Leiden.