NVWA moet handhavend optreden tegen sjoemelsigaretten

Rotterdam 04.01.2022 - Een opmerkelijke uitspraak vrijdagochtend door de rechtbank van Rotterdam inzake verkoop van filtersigaretten in Nederland.

De rechter heeft de Stichting Rookpreventie Jeugd in het gelijk gesteld in de procedure die zij voerde tegen de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). De Stichting had de NVWA gevraagd om handhavend op te treden tegen de zogenoemde sjoemelsigaret. Zij voert aan dat rokers van filtersigaretten veel meer van de schadelijke stoffen teer, nicotine en koolmonoxide binnenkrijgen dan op grond van de Europese Tabaksrichtlijn (Richtlijn 2014/40/EU) is toegestaan.

Meetmethode
Dat komt volgens hen doordat de in de Tabaksrichtlijn voorgeschreven methode voor het meten van de hoeveelheid teer, nicotine en koolmonoxide tekortschiet. In die methode wordt namelijk geen rekening gehouden met de kleine gaatjes die fabrikanten van filtersigaretten in het filter hebben gemaakt waardoor de in de Tabaksrichtlijn voorgeschreven rookmachine schone lucht aanzuigt en de hoeveelheid schadelijke stoffen wordt verdund. In de praktijk sluiten rokers die gaatjes grotendeels met hun vingers en lippen af.

Teer, nicotine en koolmonoxide Uit onderzoek van het RIVM blijkt dat bij metingen waarbij de gaatjes in het filter zijn afgeplakt, de gemeten waardes teer, nicotine en koolmonoxide van alle filtersigaretten veel (2 tot 20 keer) hoger zijn dan op grond van de Tabaksrichtlijn toegestaan. De NVWA heeft het verzoek om handhavend op te treden echter afgewezen omdat zij stelt gebonden te zijn aan de meetmethode die is voorgeschreven in de Tabaksrichtlijn.

Hof van Justitie
De rechtbank heeft zogenoemde prejudiciële vragen gesteld aan het Hof van Justitie van de Europese Unie, die door het Hof op 22 februari 2022 zijn beantwoordU verlaat Rechtspraak.nl. Op basis van de door het Hof gegeven antwoorden, is de rechtbank van oordeel dat de meetmethode die is gebruikt om vast te stellen of in Nederland verkochte filtersigaretten voldoen aan de in de Tabaksrichtlijn gestelde grenswaarden voor teer, nicotine en koolmonoxide, niet voldoet aan de Tabaksrichtlijn.

De rechtbank komt tot dat oordeel omdat de Tabaksrichtlijn eist dat de hoeveelheid teer, nicotine en koolmonoxide wordt gemeten die vrijkomt bij het op de normale wijze roken van een filtersigaret. Met de voorgeschreven meetmethode wordt dat echter niet gemeten.

Handhaven
De rechtbank kan zelf geen andere meetmethode voorschrijven; die regelgevende bevoegdheid is van de Europese Commissie die dus een nieuwe meetmethode zal moeten voorschrijven. Voordat de Europese Commissie dat doet en de meetresultaten van die nog voor te schrijven methode zijn verkregen, is niet gewaarborgd dat de in Nederland verkochte filtersigaretten voldoen aan de grenswaarden voor teer, nicotine en koolmonoxide.

Gelet op het met die grenswaarden nagestreefde doel van een hoog beschermingsniveau voor de volksgezondheid, is de verkoop in Nederland van filtersigaretten in strijd met de Tabaks- en rookwarenregeling (waarin de Tabaksrichtlijn in Nederland is omgezet). Dat betekent dat de NVWA handhavend moet optreden tegen de verkoop van filtersigaretten. De rechtbank geeft de NVWA daarvoor een termijn van zes weken.