Stoelendans rondom eerlijke toewijzing corporatiewoningen

Nederland 19.08.2021 - De Autoriteit Woningcorporaties heeft onderzoek gedaan naar het toewijzen van sociale huurwoningen door woningcorporaties. 

Dat moet eerlijk en transparant gebeuren, maar soms is het mogelijk om de regels te omzeilen, zo luidt de conclusie.

Het systeem van toewijzen is daardoor niet altijd waterdicht. Een woning kan worden toegewezen aan iemand die daarvoor eigenlijk (nog) niet in aanmerking komt. Het aantal misstanden in de woonruimtetoewijzing door corporatiemedewerkers is beperkt en corporaties treden hier doorgaans goed tegen op.

Woningzoekenden zoeken vaker de randen van de regels op of manipuleren bewust gegevens. Corporatiemedewerkers moeten hier alert op blijven zodat de kans op misstanden of het plegen van fraude zo klein mogelijk is. Het onderzoek brengt de kwetsbaarheden in woningtoewijzing in beeld en geeft tegelijkertijd gerichte adviezen om de kans op misstanden te (blijven) beperken.

Corporaties
Uit het onderzoek blijkt dat corporaties doorgaans adequaat reageren op misstanden en/of fraudegevallen. Er zijn incidenten, maar die leiden niet tot structurele problemen. Toch zijn alertheid op misstanden, invloeden van buitenaf en transparantie over de toewijzing blijvende aandachtspunten voor corporaties. Menselijke handelingen vormen een risico op het maken van fouten of het nemen van inconsistente beslissingen. Maar ook manipulatie van gegevens is mogelijk. Bijvoorbeeld bij het opstellen en publiceren van advertenties.

Woningzoekenden
Situaties waarbij woningzoekenden de randen van de regelgeving opzoeken of regels overtreden, hebben een meer structureel karakter. Een belangrijke trigger hiervoor is de druk op de woningmarkt. Woningzoekenden kunnen verkeerde informatie invullen in het zoeksysteem. Daarbij zijn ook geregeld partijen betrokken die tegen betaling woningzoekenden helpen een oneerlijk voordeel te verkrijgen ten opzichte van andere woningzoekenden. Verhuurmedewerkers geven aan regelmatig te maken te krijgen met verkeerde informatie of zelfs valsheid in geschrifte.

Over het onderzoek
De druk op de sociale huurmarkt is in Nederland nog nooit zo hoog geweest. In sommige regio’s staan woningzoekenden gemiddeld 10 jaar of langer ingeschreven om in aanmerking te komen voor een sociale huurwoning. Mede door de schaarste is er een toenemende druk om ook buiten de legitieme kanalen om aan een woning te komen of deze toe te wijzen. Een eerlijke en transparante woonruimteverdeling is essentieel voor de legitimiteit van woningcorporaties en de sector. Daarom heeft Companen in opdracht van de Aw een onderzoek uitgevoerd naar de risico’s op onrechtmatigheden bij woningtoewijzing. Onder meer Aedes, VTW en de Woonbond zijn betrokken geweest bij dit onderzoek. De Aw gebruikt het onderzoek bij het verfijnen van haar risicogerichte toezicht.