Feiten en cijfers rondom arbeidsmigranten

Westland 26.04.2013 - De fractie Westland Verstandig - Lokaal en Onafhankelijk 2.0 heeft het College in een op 8 april 2013 ontvangen brief vragen gesteld over ontwikkelingen inzake arbeidsmigranten...  

(huisvesting, inschrijving GBA, toeristenbelasting, handhaving, IPA en top EU-arbeidsmigratie SZW). Ingevolge het bepaalde in artikel 26 van uw "Reglement van Orde voor vergaderingen en andere werkzaamheden van de Raad", beantwoorden wij deze vragen als volgt:

Vraag 1

Bij het voorbereiden van de nieuwe visie en kaders voor grootschalige tijdelijke huisvesting voor arbeidsmigranten in 2012 wekte het college bij monde van wethouder Weverling dat er sprake was van urgentie. Nadat de raad hierover heeft besloten, is er nog geen concreet project gesignaleerd.

1. Zijn er nieuwe ontwikkelingen inzake (zoek)locaties voor tijdelijke huisvesting van arbeidsmigranten in (semi-)permanente gebouwen?
2. Hebben projectontwikkelaars / uitzendbureaus concrete plannen? Zo ja, welke en wanneer worden op welke locaties deze plannen gerealiseerd?

Antwoord 1a

De locaties, ambitie en urgentie zijn gelijk aan wat is weergegeven in de raadsbrief van 20 december 2012. In het Dagelijks Bestuur van Haaglanden van 10 april jl. is onze ambitie om 2.000 bedden te realiseren, naast de ambities van de overige Haaglanden-gemeenten over de periode 2013 tot en met 2016 nog eens nadrukkelijk vastgesteld. Op 1 januari 2014 gaan de grenzen open met Roemenië en Bulgarije als gevolg waarvan de behoefte aan aanvullende short stay-verblijven onveranderd groot blijft.

Antwoord 1b

De locaties zoals genoemd in de raadsbrief van 20 december 2012 zijn nog actueel.

Een aantal grondeigenaren en ontwikkelaars zijn in overleg met de gemeente om op de in de raadsbrief aangegeven locaties te komen tot haalbare voorstellen.

De voorstellen worden steeds concreter. Wel ervaren wij dat het weerbarstig is om tot concrete planvorming te komen waardoor wij niet kunnen aangeven wanneer welke locaties zullen worden gerealiseerd. Het gaat in deze gevallen om aanzienlijke investeringen. Gezien de economische crisis zijn initiatiefnemers aarzelend om op dit moment de investeringsbeslissing te nemen en is het moeilijker de financiering rond te krijgen.

Daarnaast werken sommige procedurele trajecten ook niet mee, zie hiervoor ook de beantwoording van de artikel 26 vragen van 29 november 2012 met betrekking tot de rol van de provincie. Ook de vertraging met het permanent maken van de Crisis- en Herstelwet speelt een rol. De Eerste Kamer heeft pas op 26 maart jl. ingestemd met het permanent maken van de Crisis- en Herstelwet. Op basis hiervan wordt het mogelijk om voor het realiseren van huisvesting van arbeidsmigranten een tijdelijke afwijking van het bestemmingsplan toe te staan voor een periode van tien jaar en de proceduretijd te verkorten van 26 naar 8 weken. De financiële haalbaarheid van de projecten wordt hierdoor vergroot. De verwachting is nu dat de bij de Crisis- en Herstelwet behorende Algemene Maatregel van Bestuur in januari 2014 in werking zal treden (in plaats van de eerder verwachte datum van 1 januari 2013).

De intentie is om u in de raadscommissie EFO van 15 mei a.s. nader te informeren over de stand van zaken rondom de huisvesting van arbeidsmigranten.

Vraag 2

Hoe staat de teller van aantal inschrijvingen arbeidsmigranten in de GBA (laatste stand, in- en uitschrijvingen)? Laatste stand was ca. 3.000 geregistreerd en mogelijk 5.000 hier in Westland woonachtig.

Antwoord

Per 3 april 2013 waren 5505 arbeidsmigranten ingeschreven in de Gemeentelijke Basisadministratie en 1935 (door emigratie) en 300 (naar andere gemeenten) weer uitgeschreven.

Vraag 3

Het kampeerseizoen is weer aangebroken, ook al is het weer er nog niet naar. Daarom de kwestie van ongelijke behandeling van enerzijds hotels, campings, vakantieparken en anderzijds uitzendbureaus die arbeidsmigranten huisvesten. Toeristenbelasting moet door elke verhuurder voor overnachtingen in Westland met een commercieel karakter door niet in Westland ingezetenen, waaronder niet-geregistreerde arbeidsmigranten, betaald worden.

1. Wat is de stand van zaken inzake handhaving en opleggen aanslagen toeristenbelasting voor de niet-geregistreerde arbeidsmigranten?
2. Hoeveel locaties, hoeveel overnachtingen en welk bedrag is daar mee gemoeid (opgelegd en geïnd) op basis van controles?
3. Wat zijn de concrete plannen voor handhaving in 2013?

Antwoord 3a

In 2012 zijn 25 locaties voor huisvesting van arbeidsmigranten bezocht door toezichthouders van de gemeente. Op drie locaties, alle in gebruik door één uitzendbureau, heeft dit geleid tot het opleggen van een aanslag toeristenbelasting. Deze sanctie is opgelegd omdat het uitzendbureau weigerde mee te werken aan het inschrijven van arbeidsmigranten.

In 2012 bedroeg de werkelijke opbrengst aan toeristenbelasting € 335.000. Dit is € 50.000 meer dan begroot. Naast de reguliere aanslagen toeristenbelasting (hotels, pensions, campings, etc.) zijn er voor 2012 ook aanslagen opgelegd met betrekking tot de huisvesting van arbeidsmigranten. Deze aanslagen zijn opgelegd aan uitzendorganisaties waarbij de arbeidsmigranten niet zijn ingeschreven in de GBA. Bij de raming van de opbrengst was hier voorzichtigheidshalve geen rekening gehouden.

Antwoord 3b

Voor negen locaties zijn aangifteformulieren verzonden. Voor zeven locaties zijn de aangifteformulieren reeds retour ontvangen en zijn aanslagen opgelegd voor totaal € 36.169. Voor twee locaties loopt de procedure nog.

Antwoord 3c

In 2013 worden 50 locaties voor het huisvesten van arbeidsmigranten geïnspecteerd door toezichthouders van de gemeente Westland. Daarnaast ontvangen ongeveer 160 woningen waarvan bekend is dat er arbeidsmigranten worden gehuisvest, een brief van de gemeente met uitleg en informatie over de inschrijfplicht in de GBA en het gebruik van de woning.

In 2013 worden enkele woningen die in gebruik zijn door de uitzendbureaus die meewerken aan de GBA-inschrijvingen ook bezocht en gecontroleerd ten aanzien van veiligheids- en gezondheidsaspecten en wordt bekeken in hoeverre de inschrijving in de GBA nog actueel is.

Handhaving vindt plaats als dat nodig is vanwege veiligheids-, gezondheids- of gebruiksaspecten. Het niet meewerken aan het inschrijven in de GBA kan wellicht calculerend gedrag zijn. Toezicht en handhaving is dan een middel om malafide praktijken aan het licht te krijgen en de verantwoordelijke te bewegen tot het creëren van goede en veilige woonomstandigheden.

Vraag 4

Is er een risico-afhankelijkheid dan wel –relatie tussen de meldingen en vragen die via het informatiepunt arbeidsmigranten (IPA) de gemeente bereiken – door sommige uitzenders als ‘klikpunt’ ervaren – en overig problematisch gedrag van uitzenders t.a.v. huisvesting, rechtspositie / arbeidsvoorwaarden en GBA-registratie?

Antwoord

Nee. De vragen die bij het IPA worden voorgelegd, geven geen aanleiding om aan te nemen dat er sprake is van enige drempel bij het stellen van vragen door arbeidsmigranten aan het IPA. Inmiddels is de informatie voor arbeidsmigranten op de website aanzienlijk uitgebreid. Er is informatie te vinden over werken (inclusief voorbeeld van een salarisspecificatie), wonen, geld, gezin en overheid.

Vraag 5

Samen met het ministerie van SZW, Rotterdam en Den Haag gaat Westland na de zomer een top EU-arbeidsmigratie organiseren ter voorbereiding op het openstellen van de grenzen met Roemenië en Bulgarije in 2014.

1. Welke problemen worden in Westland verwacht door deze openstelling?
2. Welke (beleids)inzet is de gemeente voornemens vanuit Westland in te brengen in deze top?
3. Wordt de raad vooraf daarbij betrokken, en zo ja, op welke wijze?

Antwoord 5a

De kans is aanwezig dat eind 2013 de eerste Roemenen en Bulgaren naar Nederland komen. Deze mensen mogen hier drie maanden legaal verblijven als toerist. Door de lage levensstandaard in deze landen, zullen de arbeidsmigranten uit Roemenië en Bulgarije wellicht eerder geneigd zijn om slechte (leef- en werk)omstandigheden te accepteren. Daardoor zijn zij meer kwetsbaar voor malafide praktijken en uitbuiting. Als overheid zullen we daar alert op moeten zijn.

Mede hierom dringen wij er bij het ministerie van BZK op aan om de Wet Basisregistratie Personen (Brp) zo spoedig mogelijk in te voeren. Op basis hiervan kan de Registratie Niet-Ingezetenen (RNI) worden ingevoerd. RNI helpt ons aan meer inzicht in de hier verblijvende arbeidsmigranten.

Antwoord 5b

Het ministerie van SZW organiseert op 9 september 2013 de top EU-arbeidsmigratie samen met de gemeenten Rotterdam, Den Haag en Westland. Het doel van de bijeenkomst is om met alle betrokken partijen actief samen te anticiperen op de komst van arbeidsmigranten uit Roemenië en Bulgarije en om te leren van elkaars goede en slechte ervaringen (de “lessons learned”).

Conform de door uw raad vastgestelde visie geven wij de organisatie van de top vanuit Westland de volgende boodschap mee:

In Westland geldt: Wie wil werken, is welkom in Westland. Arbeidsmigranten dragen op dit moment een groot deel bij aan het in stand houden van de economische kracht van Westland. De gemeente Westland streeft daarom naar een eerlijk woon- en werkklimaat.

Een belangrijk onderdeel van het Westlandse beleid is de inschrijving in de GBA. Hierdoor krijgen arbeidsmigranten dezelfde rechten en plichten als andere inwoners en krijgt de gemeente zicht op hoeveel mensen er in onze gemeente zijn en waar ze verblijven. Zonder  betrouwbare gegevens m.b.t. aantallen en verblijftijd van de tijdelijke migranten is sturing op  huisvesting en handhaving binnen de gemeentegrenzen en ook landelijk niet mogelijk. Door arbeidsmigranten zichtbaar te maken, kunnen we als overheid anticiperen en malafide praktijken voorkomen.

Antwoord 5c

Uw raad wordt van harte uitgenodigd ideeën voor het invullen van een dergelijke top aan te leveren bij wethouder Weverling. Hij zal de ideeën dan meegeven aan de ambtelijke organisatie ter voorbereiding op de top. Wij zullen de raad vanzelfsprekend op de hoogte houden van het programma van 9 september 2013.

Wij gaan er vanuit uw vragen met deze brief te hebben beantwoord.

Burgemeester en wethouders van Westland,

de secretaris,                       de burgemeester,