Overzicht aardgaswinning in Nederland

Nederland 31.08.2023 - De omvang van de Nederlandse aardgasreserves nam in 2022 verder af door winning en verminderde winbaarheid van het Groningenveld.

Tegelijkertijd stegen de gasprijzen sterk, waardoor de waarde van de aardgasreserves in 2022 uitkwam op 71 miljard euro, tegenover bijna 16 miljard euro een jaar eerder. Bij een gelijkblijvende winning is er voor minder dan 9 jaar aan Nederlands aardgas winbaar. Dit meldt het CBS op basis van nieuwe cijfers over de aardgasreserves.

Eind 2022 bevond zich nog 142 miljard Sm3 maatschappelijk winbaar gas in de Nederlandse bodem. Hier maakt het Groningenveld nog maar een klein deel van uit: 2 miljard Sm3. Vanwege aardbevingen werd een aantal jaren geleden besloten om de gaswinning in Groningen op termijn te stoppen. In 2022 was de aardgasproductie in Groningen minder dan een vijfde van de totale gaswinning in Nederland. De resterende kleine reserve in Groningen wordt nog even aangehouden door het Kabinet vanwege leveringszekerheid. In juni 2023 heeft het Kabinet bekendgemaakt dat de winning in het Groningenveld in principe stopt per 1 oktober 2023, en het veld definitief sluit in oktober 2024. Wat zal resteren van de Nederlandse aardgasreserves zijn de kleinere gasvelden op land en onder de Noordzee.

Met het recente winningsniveau (16,1 miljard Sm3 in 2022) zouden de Nederlandse aardgasreserves over minder dan 9 jaar uitgeput zijn. Nederland kan echter niet volledig en onmiddellijk over alle beschikbare reserves aardgas beschikken om meerdere redenen: vanwege handelscontracten met het buitenland; en omdat een deel van de aangetoonde velden nog niet in productie is genomen. De kleine reserve in Groningen wordt alleen aangesproken in geval van nood, al staan er locaties op de waakvlam, met een minimale winning.

Hoge gasprijs stuwt waarde aardgasreserves
De waarde van de reserves kan veranderen door winning (ofwel uitputting), door nieuwe vondsten, door fluctuerende gasprijzen (herwaardering), of doordat de fysieke reserves bij nader inzien niet maatschappelijk winbaar zijn (herevaluatie).

Dit laatste was het geval voor het Groningenveld. Verder hebben gasprijzen grote invloed op de waarde van de aardgasreserves. Eind 2008 piekte de waarde van de aardgasreserves in Nederland op 216 miljard euro. Door sterke prijsdalingen werden de voorraden in 2009 en 2016 flink afgewaardeerd. De dalende gasprijzen, samen met de afwaardering van het Groningenveld sinds 2017, leidden ertoe dat de waarde van de aardgasvoorraad in 2020 nog maar een half miljard euro bedroeg.

Sindsdien zijn de prijzen echter weer sterk gestegen, vooral door het herstel van de wereldhandel na corona en door de oorlog in Oekraïne. Hierdoor steeg de waarde van de Nederlandse aardgasreserves tot 71 miljard euro eind 2022. Dit ondanks de verdere afname van de winbare reserves door herevaluatie van het Groningenveld en verdere uitputting door winning. In 2021 waren de reserves met 15,5 miljard euro nog 4,5 keer minder waard. Wel zijn de aardgasprijzen in de loop van 2023 gedaald, waardoor de waarde van de aardgasreserves hoogstwaarschijnlijk inmiddels weer is afgenomen.

Een ander effect van de sterk gestegen gasprijzen in het afgelopen jaar is dat de Rijksoverheid meer aardgasbaten heeft ontvangen. Deze baten bedroegen 15,7 miljard euro, ofwel 1,6 procent van het bbp in 2022. Een jaar eerder was dit 2,6 miljard euro (0,3 procent van het bbp).

Gasopslagen grotendeels gevuld
Om de leveringszekerheid van gas op peil te houden zijn naast aardgasreserves ook aardgasopslagen nodig. Hier wordt eerder gewonnen en ingevoerd aardgas opgeslagen, vanwaar het makkelijk en snel naar Nederlandse consumenten en bedrijven kan worden gestuurd. De opslagcapaciteit voor aardgas was eind 2022 14,6 miljard Nm3. Dit gaat om de opslagen in onder meer Norg, Grijpskerk en Bergermeer, en de bovengrondse opslagen voor vloeibaar aardgas (lng) in Rotterdam en de Eemshaven.

Vanwege de gedaalde vraag naar gas door een lager verbruik en de zachte winter van 2022-2023, en door hogere netto invoer van lng, waren de opslagen in juli van dit jaar voor bijna 90 procent gevuld, en dit percentage loopt momenteel nog steeds verder op. In 2021 was dit rond dezelfde tijd minder dan de helft.