Reactie gemeente Maassluis op vragen rondom spreidingswet

Maassluis 23.02.2024 - Op 2 februari heeft de fractie VSP Maassluis collegevragen gesteld ten aanzien van de Spreidingswet een dilemma of uitdaging voor Maassluis.

Inleiding
De fractie VSP Maassluis heeft kennis kunnen nemen van De wet gemeentelijke taak mogelijk maken asielopvangvoorzieningen de zogenaamde Spreidingswet. Deze wet is per 1 februari 2024 van kracht. Doel van deze wet is om te komen tot voldoende opvangplekken en een evenwichtiger verdeling van asielopvang over provincies en gemeenten. Het aantal opvangplekken nodig voor asielzoekers is voor de komende twee jaar vastgesteld en worden (indicatief) verdeeld over de gemeenten op basis van het inwoneraantal en de sociaaleconomische score van een gemeente. Een overzicht van de indicatieve verdeling per gemeente is gepubliceerd in de Staatscourant van 31-01-2024

Voor de gemeente Maassluis zou dat betekenen : 181 opvangplaatsen waarvan 15 geschikt ten behoeve van de opvang van amv’s (alleenstaande minderjarige vreemdelingen).

Naar aanleiding hiervan heeft  VSP Maassluis de volgende schriftelijke vragen conform Art51 van het Reglement van Orde:

1. De indicatieve verdeling is gebaseerd op inwoneraantal en sociaal economische positie. Vraag: bent u het eens met de motivatie achter deze indicatieve verdeling ?

De wet is aangenomen in de Tweede Kamer de Eerste Kamer en is per 1 februari jl. van kracht. De achtergrond van de verdeling is de gedachte dat elke gemeente een bijdrage moet leveren aan het oplossen van de opvangcrisis. Sommige gemeenten hebben dat al jarenlang verzuimd. De opgave vinden wij fors, ook voor Maasssluis.

De Tweede kamer heeft bij amendement bepaald dat daarbij naast inwoneraantal ook rekening moet worden gehouden met de sociaal economische positie van gemeenten.

2. Vóór 1 november 2024 zal de CdK verslag uitbrengen aan de Staatsecretaris van Justitie & Veiligheid. Welke stappen gaat u als college nemen tussen 1 feb 24 en 1 nov 24 ?

3. Niet alleen Maassluis maar ook onze buurgemeenten zullen op dit gevoelige onderwerp worden uitgenodigd deel uit te maken van de provinciale regietafels (PRT's). Is hier nog ruimte voor vooroverleg met de gemeenteraad van Maassluis en zo ja hoe denkt u hier invulling aan te geven ?

Zuid-Holland omvat 50 gemeentes die zijn ingedeeld in 5 veiligheids- en woonregio's. Elke regio heeft een eigen RRT. De voorzitters van de 5 regio's nemen deel aan de Provinciale Regietafel (PRT), die weer deelneemt aan de Landelijke RegieTafel (LRT).

Het proces is beschreven in bijgaande 'Presentatie werking spreidingswet' van de VNG. Zoals het college op 6 februari heeft toegezegd, zullen wij u uiteraard tijdig informeren zodat de raad zich kan uitspreken voor er concrete voorstellen worden gedaan.

4. Maassluis heeft al sinds enkele jaren invulling gegeven aan opvang van asielzoekers en gezorgd voor huisvesting van statushouders, meer dan aanvankelijk verlangd. Bent u het met ons eens dat dit zeker zal moeten worden meegenomen in de gesprekken aan de PRT ? en zo ja wat zullen dan de afwegingen hierin zijn?

De Rijksoverheid heeft aan gemeenten directe en dringende oproepen gedaan en via het Veiligheidsberaad heeft het de regio's nadrukkelijk verzocht om crisis- en nood- en crisisnoodopvangplekken voor asielzoekers te creëren. Er is dus geen sprake van meer dan verlangd. De gemeenteraad heeft ingestemd met het voorstel om het Rijk te helpen door het COA toe te staan om op éen boot asielibekers onder te brengen. Vanwege de doorvaart in de haven en beschikbare kaderuimte is het een relatief smalle boot geworden waarop maximaal 70 asielzoekers opgevangen kunnen worden. In onze regio hebben sommige gemeenten meer gedaan, andere moeten hun aandeel nog leveren.

5. Maassluis heeft al veel inspanningen geleverd om ruimte te bieden voor bijzondere groepen zoals de afgelopen jaren aan Asielzoekers, Statushouders en Oekraïners. Daarnaast verblijven er een 900 arbeidsmigranten binnen onze gemeentegrenzen die voornamelijk werkzaam zijn buiten onze gemeentegrenzen. Bent u het met ons eens dat ook dit zal moeten worden meegenomen in de gesprekken aan de PRT?

Europese wet- en regelgeving geeft bedrijven de mogelijkheid om veel buitenlandse werknemers naar Nederland halen om vaak zwaar werk te doen voor relatief lage lonen. In onze regio gaat dat over bouwvakkers, havenarbeiders en medewerkers in logistiek en de kassen.

Deze grote huisvestingsvraag speelt in bijna alle gemeenten in Nederland, maar de bedrijvigheid in Westland zorgt wel voor extra druk op de woningmarkt in onze regio. Het klopt dat Westland minder dan de helft van de arbeidsmigranten die er werkzaam zijn, binnen de eigen gemeentegrenzen huisvest. Hoewel vaak onder slechte omstandigheden en voor veel geld, vinden buitenlandse werknemers doorgaans woonruimte in de commerciële huur- en vastgoedmarkt.

Arbeidsmigranten zijn daarom geen onderdeel van de taakstelling van de Spreidingswet. Oekraïners en statushouders moeten ook in alle gemeenten van Nederland worden gehuisvest. Onze buurgemeenten huisvesten met wisselend succes arbeidsmigranten, Oekraïners, asielzoekers en statushouders. Westland werkt aan extra locaties voor arbeidsmigranten, Vlaardingen heeft via een aparte afspraak met het Rijk een grote opvang voor ongeveer 1.000 Oekraïense vluchtelingen gerealiseerd. Ook Midden-Delfland gaat een bijdrage leveren in het opvangen van vluchtelingen door een gemengde locatie bij Den Hoorn te realiseren.

Iedere gemeente wordt door de hogere overheden ook gehouden aan de het huisvesten van de via de wettelijke taakstelling te plaatsen statushouders. Al deze kwesties zijn uiteraard onderwerp van gesprek aan de RRT.

6. Ten slotte: wij willen er op wijzen dat de bevolkingsdichtheid van Maassluis ten opzichte van de eerder genoemde buurgemeenten een wel heel bijzonder beeld laat zien.

Gemeente                         Inwoners per Km2                  Opvangplaatsen / amv’s

Midden-Delfland :                        413                                     133 / 11

Westland :                                  1.423                                     702 / 60

Vlaardingen :                              3.214                                     351 / 30

Maassluis :                                  4.044 (!)                                 181 / 15

Het dichtheidsgetal uit bovenstaand overzicht laat een vertekend beeld zien van hoe Maassluis werkelijk opgebouwd is, omdat onze gemeente ten opzichte van andere gemeenten aanzienlijk minder buitengebied heeft. Als alleen naar het bewoonde deel van gemeente zou worden gekeken, zouden de verschillen aanzienlijk veranderen.

Er zijn verschillende manieren om naar de dichtheid van steden te kijken. Voor een natuurgetrouw beeld is de dichtheid op buurtniveau een maatstaf. Die is overigens ook de basis voor de SES-WOA berekening. In de bijlage treft u de kaart 'Inwonersdichtheid van de bewoonde buurten in de regio' die de dichtheid van Maassluis in relatie tot gemeentes in de regio laat zien; het bewoonde gebied van Maassluis is minder dichtbevolkt dan het bewoonde gebied van bijvoorbeeld buurgemeente Vlaardingen.

Het verschil tussen Maassluis en de genoemde gemeenten is, dat Maassluis veel minder buitengebied heeft binnen de gemeentegrenzen. Het in de bijlage 'Ruimtegebruik en inwonersdichtheid regio Rotterdam en Den Haag' getoonde rekenvoorbeeld illustreert dit. Als bijvoorbeeld een deel van de Aalkeetpolder van Vlaardingen bij onze gemeente zou horen, dan zou ons aantal inwoners per km2 enorm omlaag gaan.

De gemeenteraad van Westland heeft onlangs een motie aangenomen waarin zij uitspreekt dat de mening van de raad moeten worden overgebracht aan het Rijk.

Mede gezien het gegeven dat de gemeenteraad van Westland in meerderheid op 1 februari 2024 heeft besloten de spreidingswet niet uit te voeren is deze verdeling binnen onze regio volgens u dan nog wel reëel en haalbaar?

De Spreidingswet is, net zoals de Huisvestingswet (o.a. huisvesting statushouders), een verplichting waarvoor het zogenaamde interbestuurlijke toezicht van kracht is. Dus als een gemeente haar verplichtingen niet nakomt, worden er maatregelen getroffen, met als laatste stap een zogenaamde indeplaatsstelling. Dat betekent dat de Rijksoverheid de regie overneemt van de gemeente en dan rigoureus voor plekken zorgt binnen de gemeente in kwestie. Volledigheidshalve treft u in de bijlage een presentatie van de VNG over de werking van de Spreidingswet.