Coronacrisis drukt stempel op detailhandel

Nederland 15.05.2020 - De omzet van de detailhandel was in het eerste kwartaal van 2020 4 procent hoger dan een jaar eerder.

De eerste coronamaatregelen zorgden aan het eind van het eerste kwartaal (in maart) voor grote omzetschommelingen in diverse detailhandelsbranches. In de foodsector werd in het eerste kwartaal 6,4 procent meer omgezet, in de non-foodsector 0,6 procent minder. Het ondernemersvertrouwen in de detailhandel zakte begin april naar het laagste punt sinds de start van de meting, in het vierde kwartaal van 2008. Dit meldt het CBS op basis van nieuwe kwartaalcijfers van de detailhandel.

Kwartaalomzet foodsector opgestuwd door hoge maartomzet supermarkten
In de foodsector was de omzet in het eerste kwartaal van 2020 6,4 procent hoger, de grootste stijging sinds het tweede kwartaal van 2008. Deze fors hogere omzet kwam vooral tot stand door sterke maartverkopen van supermarkten. Mede als gevolg van hamstergedrag van consumenten was de supermarktomzet in maart 13,1 procent hoger dan een jaar eerder, in het eerste kwartaal was de omzet 6,9 procent hoger. De omzet van speciaalzaken zoals slagerijen, groentezaken, kaaswinkels en slijterijen was in het eerste kwartaal 2,6 procent hoger. In maart zetten de speciaalzaken 4,9 procent meer om.

Grote omzetfluctuaties in non-foodsector
In de non-foodsector werd in het eerste kwartaal van 2020 0,6 procent minder omgezet dan in dezelfde periode in 2019. Dit is de eerste omzetafname sinds het derde kwartaal van 2016. De coronacrisis heeft ook in de non-foodsector grote invloed gehad op de omzet van het eerste kwartaal. Januari (+2,2 procent) en februari (+5,1 procent) leverden nog omzetwinst op, maar in maart leverde de non-foodsector 8 procent omzet in vergeleken met maart vorig jaar. In het eerste kwartaal waren vooral de omzetten van de kleding- (–16,2 procent) en de schoenenbranche (–15,7 procent) lager. Er waren echter in de non-food ook diverse branches die meer omzetten in het eerste kwartaal van 2020. De omzetten in de doe-het-zelfbranche (+13,6 procent), bij de drogisterijen (+8,3 procent) en de verkopers van consumentenelektronica (+6,3 procent) stegen het sterkst ten opzichte van een jaar eerder.

Internetverkopen toegenomen
De internetomzet van de detailhandel was in het eerste kwartaal 19,1 procent hoger. Dat is de hoogste groei sinds het eerste kwartaal van 2018 (21,1 procent). Bij de internetomzet kan onderscheid worden gemaakt tussen pure internetverkopers en de multichannelers. Voor deze laatste bedrijven is de verkoop via internet een nevenactiviteit, naast de verkoop in fysieke winkels. De internetomzet van de multichannelers was in het eerste kwartaal 20,8 procent hoger dan een jaar eerder. Bij de pure internetverkopers (postorderbedrijven en webwinkels) was de omzet 18 procent hoger.

Ondernemersvertrouwen detailhandel niet eerder zo laag
Het vertrouwen van detailhandelaren bereikte aan het begin van het tweede kwartaal van 2020 met –12,8 het laagste punt sinds de start van de meting, in het vierde kwartaal van 2008. Tijdens de financieel-economische crisis werd in het vierde kwartaal van 2009 het vorige dieptepunt bereikt (–9,1).

Het aantal faillissementen in de detailhandel nam iets toe. Er gingen in het eerste kwartaal van 2020 97 detailhandelsbedrijven failliet, 8 meer dan in het vierde kwartaal vorig jaar. De cijfers in dit artikel zijn voorlopig en bijgewerkt tot en met 30 april 2020.

Daling vacatures
Aan het einde van het eerste kwartaal van 2020 waren er 60 duizend vacatures minder dan een kwartaal eerder, een afname van 21 procent. Het gemiddelde aantal banen groeide met 23 duizend, aanzienlijk minder dan in de voorgaande kwartalen. Het gemiddelde aantal werklozen daalde in het eerste kwartaal met 39 duizend. Door de afname van het aantal openstaande vacatures liep de spanning op de arbeidsmarkt terug naar gemiddeld 82 vacatures per 100 werklozen. In het vierde kwartaal waren dat er nog 91.