Situatie rondom huisvesting statushouders in Westland

Westland 17.02.2022 - Op 10 januari hebben B&W vragen ontvangen van de fractie GBW over ‘alternatieven voor huisvesting statushouders ’.

Ingevolge artikel 42 van het Reglement van Orde informeren zij u als volgt.

Vraag 1
Deelt uw college onze opvatting dat de voorkeursbehandeling die statushouders in Westland nog steeds genieten bij het toewijzen van een sociale huurwoning, niet langer valt uit te leggen aan onze inwoners die ook een woning zoeken en steeds langer op de wachtlijst moeten staan?

Antwoord 1
In de huidige overspannen woningmarkt en met de beperkte omvang van de sociale huurwoningvoorraad is de huisvesting van de aan de gemeente Westland gekoppe lde statushouders een zeer uitdagende opgave. Naast een puur cijfermatige blik op de opgave is ook sprake van een mismatch tussen de samenstelling van de statushouder-huishoudens en de beschikbare woningvoorraad. Ondanks deze mismatch zetten wij, en voora l de woningcorporaties, ons in om deze doelgroep zoveel mogelijk te spreiden binnen de sociale huurwoningvoorraad om negatieve segregatie te beperken. Het voorgaande beschouwend herkennen wij dat het lastig is om W estlandse woningzoekenden die op een sociale huurwoning wachten te overtuigen dat het middels directe bemiddeling huisvesten van statushouders gevoelsmatig recht doet aan de doelstelling “het optimaal faciliteren van woningzoekenden bij de zoektocht naar een woning”. Dit laat onverlet dat de minister ons, de gemeente W estland, een taakstelling heeft opgelegd voor wat betreft aantallen passend te huisvesten statushouders.

Vraag 2
Welke concrete resultaten heeft uw college met zijn Uitvoeringsprogramma Wonen tot dusverre behaald als het gaat over het buiten de sociale huursector huisvesten van statushouders? Hoeveel statushouders zijn er bijvoorbeeld in 2021 buiten de sociale huursector gehuisvest?

Antwoord 2
Statushouders dienen passend gehuisvest te worden. Deze passendheid sopgave maakt dat statushouders binnen de sociale huurwoningvoorraad gehuisvest moeten worden. Uitzondering hierop betreft grote gezinnen - 8 of meer personen. Voor grote gezinnen wordt een passende woning met een netto aanvangshuur boven de liberalisatiegr ens ook als passend gezien. Deze gezinnen kunnen op basis van de “bijzondere situatie huurtoeslag” toch in aanmerking komen voor huurtoeslag (over de huur tot de liberalisatiegrens). Deze regeling geldt overigens ook voor andere grote gezinnen en beperkt zich dus niet tot de statushouders. In de het jaar 2021 zijn geen van de gehuisveste grote statushouder -gezinnen in een woning met een netto aanvangshuur boven de liberalisatiegrens.

Vraag 3
Welke concrete alternatieve vormen van huisvesting van stat ushouders heeft uw college momenteel nog in uitvoering en/of in overweging? Heeft uw college bijvoorbeeld een aanmelding gedaan (en/of in voorbereiding) voor de huisvesting van statushouders op basis van de ‘Hotel - en accommodatieregeling (HAR) voor vergun ninghouders’? Zo ja, graag nadere informatie. Zo nee: waarom niet?

Antwoord 3
Het tijdelijk huisvesten van statushouders is een aantrekkelijke optie voor het opvangen (en dus spreiden) van een tijdelijke piek in de taakstelling. Echter, gezien de constant e toestroom van asielzoekers en de huidige overvolle asielzoekerscentra kunnen wij gevoegelijk uitgaan van continuering (of zelfs verhoging) van de huidige huisvestingstaakstelling van de minister. Met de tijdelijke huisvesting van statushouders creëren wi j een stuwmeer aan te huisvesten statushouders. Een uitdaging waarmee wij dan een volgend college opzadelen. Dit achten wij niet wenselijk. Daarbij komt dat wij als een gemeente een eenmalige bijdrage krijgen voor de tijdelijke huisvesting van een statushouder en dat het COA voor een periode van maximaal 6 maanden de vergunninghouder basale verstrekkingen (eet -en leefgeld, aangevuld met een toelage) verstrekt. NB: een statushouder die in een hotel of vakantiewoning kan geen bijstand en/of toeslagen aanvragen. Na deze zes maanden zijn alle kosten voor de gemeente en dient de gemeente nog steeds te zorgen voor passende woonruimte voor deze statushouders bovenop de reguliere taakstelling.

Een deel van de statushouders heeft wel baat bij tijdelijke huisvesting in een flexwoning (dus niet in een hotel of vakantiewoning). Dit betreft de statushouders die wachten op gezinshereniging. Na gezinshereniging dienen wij het herenigde statushoudergezin definitief te huisvesten in een passende woning Voor flexwoningen geldt tevens dat men zich in kan schrijven en aanspraak maken op bijstand en toeslagen. Ook maken flexwoningen, voor zover deze een netto aanvangshuur onder de liberalisatiegrens hebben, deel uit van de sociale huurwoningvoorraad. Vanaf 1 januari 2022 i s het mogelijk om, op basis van de “Crisis & herstelwet”, de ontheffing op het bestemmingsplan voor maximaal 30 jaar te verlenen (was 10/15 jaar).

Tevens is het mogelijk om op basis van eerdergenoemde wet de huurovereenkomst aan te laten sluiten op de exploitatietermijn. In theorie dus tijdelijke verhuur tot 30 jaar mogelijk waar voor 1 januari 2022 dit slechts mogelijk was voor maximaal 2 jaar (art 7:271BW ) Bij de realisatie van flexwoningen buiten de BSD en/of op een perceel met afwijkende bestemming hadden wij als gemeente last van de remmende voorsprong. Inmiddels is de terughoudendheid voor deze tijdelijke “oplossing” ook op provinciaal- en rijksniveau omgeslagen in een actieve. Deze maand (mede als gevolg van de nieuwe Crisis & herstelwet) is zelfs een provinciale “versnellingskader flexwoningen” gestart.

Vraag 4
Welke concrete resultaten heeft uw college overigens behaald in het ‘Zoeken naar een balans tussen de verplichte taakstelling en reguliere woningzoekenden’ (maatregel 19 in uw Uitvoeringsprogramma 2019)? Zijn er in deze lobby in 2021 nog activiteiten ondernomen? Zo ja, kunt u die (en het concrete resultaat) beknopt beschrijven?

Antwoord 4
Onze lobby is door de vijf Zuid Hollandse woningmarktregio gesteund. Ook hebben wij een gezamenlijke lobbybrief naar de Minister gestuurd. Helaas konden wij hierbij niet rekenen op de steun van de Gedeputeerde en de Minister. Voorts hadden wij gehoopt op een nieuwe kans na de verkiezingen na formatie van de nieuwe regering. Niet alleen he bben wij dezelfde regering weer terug, maar ook bood het formatietraject geen bestuurlijk lobbytraject. Wij hopen dat (ook) lokale politici hun politieke netwerk gebruiken om aandacht voor deze problematiek te vragen.

Vraag 5
Welke achterstand in het huis vesten van statushouders had Westland per ultimo 2021? En welke taakstelling voor het huisvesten van statushouders is Westland voor de eerste helft van 2022 opgelegd? Welk deel van de opgave huisvesten statushouders (‘achterstand’ en taakstelling) verwacht u nu concreet in 2022 buiten de sociale huursector te kunnen gaan huisvesten?

Antwoord 5
De door u gevraagde taakstellingen (per half jaar) zijn als volgt:

Taakstelling 1e helft 2021
Taakstelling                         85 personen
Achterstand 2e helft 2020: 4 personen
Totaal te huisvesten          89 personen

Taakstelling 2e helft 2021

Taakstelling:                         69 personen
Achterstand 1e helft 2021 51 personen
Totaal te huisvesten         120 personen

Taakstelling 1e helft 2022

Taakstelling:               63 personen
Achterstand 2021     18 personen
Totaal te huisvesten 81 personen

De achterstand op de taakstelling over 2021 bedroeg op 1 januari 2022 18 personen

Wij zijn niet voornemens gebruik te maken van de Hotel- en accommodatieregeling (HAR), statushouders worden alleen gehuisvest binnen de sociale huurwoningvoorraad. W at betreft het huisvesten van grote gezinnen in huurwoningen met een netto aanvangshuur boven de liberalisatiegrens zijn wij voor 2022 afhankelijk van de koppeling van dergelijke statushouder - gezinnen aan de gemeente Westland en de beschikbaarheid van dergelijke woningen.