Gemeente(raad) eerste verantwoordelijke voor financieel beleid

Westland 05.12.2013 – De redactie heeft aan de provincie Zuid Holland een aantal vragen voorgelegd met betrekking tot de financiële huishouding van gemeente Westland.

Een aantal weken geleden had de BNG (Bank Nederlandse Gemeente) al antwoord gegeven op een aantal vragen aangaande de creditverstrekking. Dit met betrekking tot de tientallen miljoenen euro 's die de gemeente Westland jaarlijks bijleent, buiten de bouw voor de 2 nieuwe gemeentehuizen om.

De BNG verleent slechts de leningen en verwees door naar de provincie Zuid Holland als toezichthouder op het financiele beleid van gemeenten, in geval het fout gaat.

Woordvoerster Harder van provincie Zuid Holland laat op de vragen het volgende weten; 

'Voorafgaand wil ik aangeven dat gemeenten in eerste instantie zelf verantwoordelijk zijn voor hun financiële huishouding. Materieel evenwicht of een reëel sluitende begroting, is essentieel. De gemeenteraad controleert uitgaven (horizontaal toezicht). De provincie Zuid-Holland houdt toezicht op de gemeente (verticaal toezicht) en komt in actie als het begrotingsevenwicht van gemeenten meerjarig in gevaar komt. Ik heb de antwoorden op de vragen onder de vragen gezet:

Houdt provincie Zuid Holland jaarlijks werkelijk strak toezicht op de begrotingen van alle gemeenten?

De provincie Zuid-Holland houdt de financiële situatie van gemeenten gedurende het gehele jaar scherp in de gaten. De gemeenten zijn wettelijk verplicht om de begroting en de jaarrekening ter beoordeling te zenden aan Gedeputeerde Staten (GS). Bij de gemeenten moet de begroting uiterlijk op 15 november van het voorafgaande jaar ingezonden zijn, de jaarrekening uiterlijk 15 juli.

Gedeputeerde Staten stellen iedere jaar twee circulaires vast waarin de gemeenten in verband met de op te stellen begroting en de meerjarenraming, worden geïnformeerd over een aantal onderwerpen rond het financieel toezicht. Mede gezien de financiële situatie waarin gemeenten zich verkeren heeft de provincie Zuid-Holland de laatste jaren het toezicht op begrotingen (en jaarrekeningen) van gemeenten verscherpt.

Door een pro-actieve invulling van het toezicht, wordt tijdig ingespeeld op ontwikkelingen. Wanneer de provincie ziet dat de financiële resultaten ongunstig uitpakken dan zal de gemeente voor overleg worden uitgenodigd. Door ambtelijk of bestuurlijk overleg wordt aangegeven welke verbeteringen noodzakelijk zijn om te voorkomen dat een gemeente onder preventief toezicht moet worden geplaatst.

Zo ja, hoe komt het dat het bij Lansingerland zo uit de hand heeft kunnen lopen?

Gemeenten met actieve grondpolitiek lopen in tijden van economische crisis meer risico dat hun financiële positie onder druk komt te staan. Gemeenten zullen voorzieningen moeten treffen om de eventuele tekorten op de grondexploitaties op te vangen. De noodzakelijke maatregelen worden zichtbaar in de jaarrekening, met als mogelijk gevolg dat jaarrekeningen substantiële tekorten vertonen. Met gemeenten waar de financiële situatie onder druk staat is al in een vroeg stadium overleg.

Bij Brussel wordt een tekort van 3% als de norm genoemd.  Bestaat er een norm bij de provincie en zo ja hoe hoog is die?

Het antwoord op deze vraag is nogal technisch. In het kort komt het erop neer dat er geen aparte norm bij de provincie bestaat. De provincie hanteert een andere systematie. Het uitgangspunt bij financieel toezicht door de provincie is dat de structurele lasten (inclusief rente) moeten zijn gedekt door structurele baten. Gemeenten moeten daarnaast ook voldoen aan de Wet Fido (Financiering decentrale overheden).

Deze wet gaat in op de financiering van gemeenten. De wet stelt een een grens aan de korte financiering, de zogenaamde kasgeldlimiet. De kasgeldlimiet is gekoppeld aan het begrotingstotaal. Als de kasgeldlimiet dreigt te worden overschreden zal de gemeente moeten overgaan tot een langlopende geldlening. Bij dergelijke langlopende leningen kan er sprake zijn van renterisico, als de rente wordt aangepast. De Wet Fido kent daarom ook de zogenaamde renterisiconorm. Gemeenten mogen die renterisiconorm niet overschrijden.

Gemeente Westland heeft de afgelopen 10 jaar een schuld opgebouwd van 313 miljoen euro. Vergeleken met haar inkomsten een jaarlijks tekort van 13%. Nu wil men nog eens 2 gemeentehuizen van tientallen miljoenen euro ‘s gaan bouwen, ondanks dat er te weinig draagvlak voor is bij haar inwoners. Veel burgers maken zich daarom ernstig zorgen over de financiële situatie en de huidige ontwikkelingen.

Kunt u aangeven hoe vanuit uw toezicht de gemeente Westland ervoor staat?

De begroting 2014 van de gemeente Westland is onlangs ontvangen, we zijn momenteeel bezig met de beoordeling van deze begroting. Voor 1 januari 2014 zullen wij de gemeenteraad van Westland over onze bevindingen berichten.'

To zover de beantwoording van de provincie. Wordt vervolgd.